Wednesday, 8 February 2017

TRINITY

Hriat ve chinah Trinity hi thupui khelin kan khel chiah thin lo naa, kan sawi diklo zo dawn niin ka hria, hriat ang ang tlem kan rawn telh ve lawk (Helam sawina group a awm tho chungin): . Trinity hi Biblical term a ni lo naa, Bible-a Pathian, Pa leh Fapa leh Thlarau Thianghlim-a a inpuanna sawi fiah nan hman a ni fo thin. Pathian pakhatah hian minung pathum (persons) an awm a, heng te hi Pathian pathian pathum an ni lova, Pathian them (parts) an lova, lan dan (modes) an ni lo bawk. Chatuan Pathian pakhat an ni.OT in a sawi ber chu Pathian chu pakhat a nih thu a ni. "...Lalpa kan Pathian CHAUH chu Lalpa a ni a..." (Deut 6:4). Pathian dang reng reng an awm lo (Deut 5:7ff). Tritheism chu a hnawl hmak tih a chiang.Mahse OT hian trinity thawm riva a pai ve tlat. "Pathian" ti mai lova "Pathian Thlarau" (Gen 1:2 and passim) a tih ve deuh reng thu te hi ngaihtuah ila. Gen 1:26 leh 11:7 -a plural hman a ni tlat mai te pawh hi. Gen 18-a Abrahama tlawhtute chungchang pawh hi: v.1 ah "Yahweh" a hnenah a inlar a, a han en chuan "MI PATHUM an lo ding reng a..." tih a ni. Sawi zawm zel ila - An han titi chho a, an pathum zinga tu ber nge tawng tih sawi lovin, anmahni sawi nan "Yahweh" hman a ni zel tawh.Sam 33:6 -a "thu" leh Thuf 8:12ff-a "finna" te pawh hi sawifiah fe tham a awm. Isaia 48:16 te ang te hi chang buaithlak tak a ni a, monothiestic context kara trinity lam hawi a ang tlat.NT ah pawh hian trinity sawi chianna awm lem lo (1 Jn 5:7 hi chu dah tha ta ila). Mahse evidence chu a tam khawp mai. Pathian chu pakhat a ni tih chu a chiang (Gal 3:20). Chutih laiin Isua hian Pathian a nihna a sawi tlat (Jn 8:58). A zirtirte'n amah an rinna leh an biak (worship) hialna pawh pawm tlat (Jn 16:16; Jn 20:28). "Thu" leh "Fapa" a nihna hian a Pathianna keng tel tlat bawk (Jn 1:1 - Logos awmzia, Greek leh Hebrew lit. ah sawi tur a tam mai). Paula chibai bukna thu, 1Cor 1:3 ah te hian Pa Pathian leh Krista inlaichinna thuk tak kan hmu a, he inlaichinnaah hian Thlarau/ Thlamuantu hi rawn zeh tel a ni bawk (Jn 14-16)An pathum hian Mat 3:16f., Isua baptima chan naah khan sawi tel vek an ni a, zirtirte kha Pa leh Fapa leh Thlarau Thianghlim hminga Baptis tura tirh an ni bawk (Mat 28:19). 1Pet 1:2-a an pathum a sawi dan pawh hi intluk tlang an nih loh chuan a buaithlak tlat - mihring chhandamna atana an pawimawhzia a sawi avangin. Fapa leh Thlarau Thianghlim hi Pathian ni ve lo ta sela Paula malsawmna sawi dana Pa leh Fapa leh Thlarau Thianghlim a tel deuh kher thin hi sawi fiah a harsa viau bawk.A chunga mi chauh pawh ngaihtuah khian, Bible han bih chian ngar ngar hian," Trinity "Pathian pakhata minung Pathum" tih hi Bible-in min kawhhmuh chu a ni mai lo maw?" kan ti a ni. Tin, Pathian chungchang a nih miau avangin, thil siam chhiarkawpa "Pakhat" tih hian a Siamtu nihna hi a sawifiah phak lo (he thu hi cliched deuh tawh mah se a dik miau si!) "Pakhat a nia Pathum a ni bawk thei lo" tih ringawt hi Pathianah chuan a dik tlat lo! Tin a tawp berah chuan, "Bible" kan tih hian OT leh NT hi ngai pawimawh ve ve thei thin ila a tha ka ti. Christian tan chuan a pawimawh zawk, a dik zawk, original zawk a awm chuang lova, an pahnih hian pumkhat an ni a, an in sawifiah tawn a, Pathian hmangaihna leh mihringte chhandamna chanchin an sawi ve ve a, an inkalh lo a ni.

NOVA TUILET

Japan Tsunami rapthlak tak ka thlir reng laiin, ka ngaihtuahna vak velin hmana ka thuziah ka rawn herlum leh mai mai. Nia, Chhandamna ni mang si lo, ringtu nun a chawm lo te pawh in lo ti maithei. Mahse kei, rinnaa pachhe ve tak mai hi chu heng thute hian Bible hi min chhiar tamtirin Pathian min hnaihtir ve fo thin a nia. A enga mah zir mang si loin ka rawn hypothesize leh dawn a, mahse ka rin dan nghet tak a ni. Khawvel thiamnaa kan lo hriat dan erawh an kalh deuh rep rep. A sei deuh lo thei lo, ka la tawi ve nasa, chuti chung chuan a pawimawh nia ka hriat chin a thuak in ka rawn tlar ve a ni e. . TUILET A AWM TAK TAK EM? . Hnam hrang hrang zingah hmanlaia tuilet thawnthu an lo nei deuh vek mai hian Nova hi phuahchawp mai ni lo, awm tak tak a nihzia a tifiah lehzualin ka hria. Babylonian-ho thawnthu epic of Gilgamesh-a Utnapishtim hi a lar pawl tak a ni awm e. . Hindu Pathian Trimuti zinga ‘god of preserver’ Vishnu pawh hi a tawng tobulah chuan ‘ Man of Nu’ah ’ tihna a ni (Nova hi Hindu-hoin an Pathian chungnung ber pathum zingah an lo chhiar reng a nih chu). . Chutiangin Egyptian leh Chinese-ho paw'n an lo nei vek mai. A vai chuan tuilet thawnthu hi 500 chuang a awm anga ngaih a ni. Mizo paw'n Ngaiteii thawnthu pawh kan neih ve chhap hi, tuilet lam chu a ni lo nang a. . ENGVANGIN NGE TUI A LET? . Tuilet hma khan hybrid sex a theih thu hi Bible-in a sawi. Pathian fapaten (vantirhkohten) mihring fanute sex an hmanpui a, mihring pangngai aia chungnung zawk demigods an lo piang ta a, chungho chu mihringten pathianah te an be ta hlawm tlat a ni. Chu chu Pathian lak atanga penbona bupui chu a ni. Chungho tihboral nan leh khawvel an hruai bo ta lutuk tihtawp nan a ni, tui a letna chhan chu ni. Tin, tuilet hnu hian hybrid sex leh thlarau khawvel atanga duh duha rawn in-materialise chu khap a ni ta a nih hmel, sawi tur a awm leh ta lo. . Tun thlenga kan kan hmuh - Egyptian, Babylonian, Chinese, Greek, Roman leh Hindu mythology-a an pathiante zawng zawng hi chungho leh an thlahteho chu an ni. (He laia Pathian fapate hi Kaina thlahte an ni ang tih ngaih dan pawh a awm a, mahse Bible pum en chuan a pawmawm loh). . Higher life form atanga lower life form-a an rawn kal dawn hian taksa an mamawh a, khatih hun laia ransa an duh duh kha an rawn hmang mai thin a nih a rinawm bawk, Eden huana Setana'n rul a hmang ang khan. A nih loh leh khawvel hmasaa an lo hmelhriat tawh sa pawh a ni mahna. Mythology a awm dawn chuan base eng emaw a neih ngei ngei a ngai a, chuvang chuan ‘mythology phenah hian thu dik a awm’ tih hi a rinawm em em a ni. . ZAWHNA - . Mak ka tih chu Adama te kha leilung luah khat tura thupek mai ni lo, khawvel pum mai chu huana siam tura beisei an ni a, chutih laiin kan khawvel hmelhriat erawh chu a luaha luah khah chi rual loh, thlaler sa lutuk, chhim leh hmar tawp vawt lutuk, ramhnuai pik lutuk, kawr ruam thuk leh chhengchhhe lutuk, tlang sang awih pangper lutuk an ni nuk hlawm bawk si. Tin, thi loa mihring inthlah pung nasa lutuk han dah nan chuan khawmual a pe tlem lulai lutuk, tuiin a chim nasa lutuk bawk. Tin, thawmhnaw inbel kha bawhchhiatna rah a nih si chuan, khawvel temperature chu a extreme a awm tur a ni lo leh bawk….. . Chutichuan tuilet hma khawvel chu kan han suangtuah dawn ta a ni. A hmasa berah chuan tunlai khawvel topography hi chu a ni thei lo hrim hrim . A chhan chu Pathianin mihringte luah khat tur leh khawvel pum mai chu huana siam tura thu a pek chuan thlaler lum leh khawro lutuk, vur ram vawt lutuk, kawr ruam thuk leh chhengchhe lutuk, ramhnuai pik chhah lutuk, tlang awih lut leh sang lutuk te hi an awm tur a ni lo hrim hrim a ni. A hmasa berah chuan tuilet hma kha chuan khawvel pumpui hi phaizawl cham deuh vek a nih hmel. Khawvel pumpui a chim si a (Khawvel pumpui a ni lo deuh tih rinna pawh a awm a, mahse tanchhan a nei chau lutuk a, Bible a kalh bawk a, sawi lo law law mai ila). Tui chuan lawng chu a vawrh sang zel a, tlang sang ber te pawh a khuh a, lawng chhunga ramsa lian tak tak te ni 100 chuang nuamsa taka an la thawk theih dawn chuan 4500mt aia sang a ni thei lo hrim hrim. . Hemi aia sangah chuan rei tak a thawk theih tawh lo. Chumi awmzia chu Mt.Everest (8900mts+) te hi khatih hun khan an la awm lo a ni ang. Continental drift, plate tectonics leh earth’s tilting te hi tuilet vanga lo awm a ni thei ta tlat a ni. . Bible-ah chuan khawmual lang miah loin tuiin khawvel chu a chim vek thu min hrilh a, (Post hmasaah Khawvel hmasa hremna a nih ka rin thu ka sawi tawh kha). Chuan Adama tana khawvel a'n din thar leh khan tui chu a then a, tui leh tui inkarah chuan boruak zau tak a dah ta tih kan hmu a. (eng form nge a nih ang tih phei chu ka hre lem hlei lo va). Khawvel hi van boruak chung lamah khian tuiin lo hual ta pup mai se, ni sa chu direct-in leiah hian a rawn lut thei lo vang a, tui chu a chhun lum pup ang a, chu chuan khawvel temperature chu inang thapin a sem rual mai dawn a lo ni thei ta a ni. . A lum lutuk lai a awm lo vang a, vawt lutuk lai a awm bawk hek lo vang. Tunlai Sahara thlaler leh vur ram Siberia te chu boruak a inang chiah ang a, hnim hring an duah hluah mai dawn a lo ni. Scientist-te'na Siberia vur rama mammoth, hmanlai sai lian ruang an hmuh chhuah chu a pumpuiah hnim hring a lo la pai teuh mai a, vurin a lo vawng tha reng mai tih an hmu chhuak a ni. Sai lian mangkhen, tuan muang ve tak mai chuan engtin nge Siberia ram, hnim hring reng reng awm lohna chu a tlan thlen theih tehlul ang le? A chhanna chu tuilet hma kha chuan Siberia hi phul hmun hring dup mai a lo ni zawk a ni tih hi a ni. . Tin, van boruak chung lama tui awm pup mai chuan ni sa hlauhawm lutuk - radiation leh solar flares te chu a lo dang ang a, khawvelah hian natna hrik hlauawm in-mutate zung zung chi; virus, bacteria, germs te tan sterilised khawvel a nih hmel, chutiang khawvela cheng mihring han hrisel dan tur chu rura tak a ni ringawt ang. Adama, chatuana dam tura duan chu, bawhchhiatna avangin ni khat, (chu chu kum 1000) pawh dam tling lovin, thei an ei ni la la chuan thi mah sela, a dam chhung reilote kum 960 chhung khan natna hri tha lo avanga a dam loh hi a rinawm loh a ni. . Tin, Adama kha palian thelh thawlh tak pawh a nih a rinawm hle bawk a ni, a hmel that ser sawr pawh a rinawm bawk. Khawvel a ramsa zawng zawng a thunun vek theih a, saipa pawh a dara a lo chul theih dawn chuan (han mitthla ve mai ula.. ) , tun hnu zela mal-nutrition, defficiency leh natna hrik hrang hrang khawvela a lo pian tak avanga mihring lo piang zel kan hrisel lo leh kan chenbeh takna chhan hi la tawng ve dawn hek lo. . Tui a lo let a, van tukverh te a lo inhawng a, van boruak chung lama tui awm kual pup mai chu an rawn insah ta huk mai a, ni 40 leh zan 40 tunlaia kan ruahsur pangngai ang ni lo, van sanga khawvel nihliap hydrogen chu a sah ta a, lei chu a hnip ta a, chutah lei chhungrila tui tam zawk a thup bo chu an lo chik chhuak ve leh ta thung a, a rura lutuk a, khawmual an tawlh dul dul ang a, an intauh bup bup ang a, leilung innghahna lo hnipin volcano leh tsunami a siam ang a, a hmaa khawvel pum mar nalh tha zaih mai chu a lo sawngin a sawr bawk zo ta a, tlang sang leh kawr ruam an lo insiam ta a nih ber hmel. Chuti khawpa rihna leh force chu a zo lo a, 23 degree-in khawvel chu a lo awn ta a, chu chuan polar shift a siam theih hmel bawk a ni. . Lei chung langa thil hlu tak tak, rangkachak leh lunghlu te, tun hmaa Eden huana lei chunglanga awm sup sup thin te pawh chu lei chhungrilah a lo inphum ta vek a nih hmel (Ezek 28:12-16), phaizawl nuam tak tak te pawh chu kawr ruam thuk tak takah te leh hmun khawkrawk tak tak leh hmun chhengchhe tak takah te an lo chang zo ta a ni. Grand Canyon te pawh tui lian nasa lutuk hnuhma a ni tih hi a chiang a ni. Chutiang khawpa tui lian nasa avang chuan leimin leh lei tlahniamte a thlen phah nasa em em a, khawmual hi a tawlhin a tawlh dul dul mai ang a, nungcha, thing leh mau ruang leh tawih te chu lei chhungrilah a phum bo zo ta a, chungte chu tunlai fossils fuel te leh fossils an laih chhuah leh te hi an ni hlawm a ni. . Ni sa chu dangtu awm ta hek lo, hmun thenkhat chu a em ta kawk tlawk mai a, hmun lum lutuk leh thlalerah te an lo chang zo ta, a then lah chu ni em phak reng reng lohna hmun vur ram vawt lutuk, nunna awm theih lohna hmunah te an lo chang zo ta bawk a nih hmel. Tin, tuilet hma kha chuan khawvelah ruah a la sur ngai reng reng lo a nih hmel bawk. Ruah sur lovin, lei atanga tuihu lo chhuak chuan thlaite chu a chawm thin tih ziak a ni a. Pathianin Euphrates phaizawla cheng Nova hnena ‘Lawng tuk rawh, ruah ka surtir dawn, khawvel hi tuiin a chim vek dawn’ han tih chu a hun lai mite tan khan a awihawm loh dan turzia leh a nuihzatthlak dan turzia chu rura tak a ni. Nova pawh kha tunlai anga inzir sang, physics leh geography-a mi thiam chu ni sela, a awih bikin a rinawm loh. . Nimahsela, RINNA-a fak hlawh tlak, thil lo la lang lote a rin theih avangin Hebrai 11:7-a Hall of fame-ah a lang phak ta zawk a ni. Heta thil lo la lang lote a tih hi eng nge ni ta ang? Tuilet an la hmu ngai lo a, ruahsur an la hmu ngai lo a, chhimbal an la hmu ngai lo bawk a ni. Ruahsur thin tawh ni se, chhimbal an hmu fo ang a, Pathianin thil thar chhinchhiah nan a thlang kher lo vang. Ruah a lo sur ta a, a vawikhatna atan chhimbal a lo zam ta a ni. . Tuilet chuan lei thatna chu lei chhungrilah a hnawl ta vek a, thlai chauh eia chatuana nung thei tur khawpa nutritious chu a ni ta lo tawp mai, a perfect plan-a a phal loh, protein kan mamawh chu sa ei a ngai ta a, sa ei hi tuilet hnuah khan phal a ni ta chauh a ni. . Tuilet avanga lei thatna lo chhe ta lutuk leh natna hrik lo piang ta zawih zawih chu mihringin kan tuar zawh lohzia chu, bawhchhiat hnuah rau rau pawh tuilet hma kha chuan kum 900 chuang an dam thuau thuau a, tuilet hnuah erawh chuan kum 120-ah an tar thi ta bawih bawih mai a ni. A la chhe zel a nih lanna pakhat chu tunlaiah kum 80/90 chu dam rei tak an ni ta a, dam rei pawh ni se, tar chak lo, leh chhe em em mai kan ni zo ta. Hei hi tunlai supplementary food to deuh deuh siam chhuaktute hian an hre fuh a, kum 5 chuang te soil an nurture te te a, chuta thei leh thlai ten minerals an han paitam bikzia leh hrisel bikzia chu an hre fuh tlat a ni. Hetah hian Vanram, he lei ngeia Adama bawhchhiat hma ang ngei maia khawvel thar lo ding leh tura nunna thing leh nunna tuite nen hian inzawmna thuk tak an nei a, remchangah kan la sawi ang chu.......turu tak a ni dawn a nia aw....... ;) . “ He khawvel hi chang ni lo, van pawh khi vawikhat ka la sawi nghing leh dawn” tih ziak a ni e

GAP THEORY

Sakhuana backbone hi chu tha leh thalo indona hi a ni ber a. Chuti a nih chuan Van Indona hi a awm rin hi atheist kan ni lo a nih chuan a har lo in kan ring ngawt. Enge kan rin, engvangin nge kan rin ang, chu kan rin chu enge a bulthut tih kan hre duh a nih chuan Van Indona ah hian kan tan a ngai ta a ni. . Mahse chutia a awm ring chung reng si chuan tute emaw an han sawifiah dawn hian kan ringlo leh tung roh bawk si a, hriatthiam a har fo thin. Phenglawng tum turin min ti a, phenglawng kan tum a, in lam leh duh silo tih thufing te pawh kha a ang zo ta. . UNIVERSAL ORIGINAL SIN . Sual kan han tih hian mihring sualna leh bawhchhiatna kan sawi chuan Kristiante tan chuan Eden huan a rul in Evi a thlemthluk kha a bul ah kan ngai a, dik pawh a dik. Mahse tlem a dilchhut deuh chuan zawhna dang a rawn piang leh nghal a – Engatinge Setana chuan Evi chu a thlem, engtik lai khan nge Setana chu a lo sual tan? – tih hi. Setana tobul hi chhui a lo ngai ta a ni. . Adama khawvel lo awm ve hma daih hian Setana khawvel chu he lei ah ngei hian a lo awm tawh ani tih ngaihdan hi mi tam zawk chuan thil awih awm lo, Pathian sawichhiatna ni hial in an ngai a. Tin, mi tam zawk in kan lo pawm dan sa a rawn kalh avangin he ngaihdan hian pawm a hlawh lem lo. . Internet lam ah pawh Bible Scholars tamtak in an pawmlohna document te leh Video te pawh tamtak chhiar leh en tur a awm, mahse an paihthlak tum dan point te chu nawi ve tak tak, awlsam te a lehthal theih vek anni thung. He thu hriatfiah hi chuan tunlai a Bible leh Science inkalhna lian ber mai – carbon dating leh archeological excavation rawn chhawpchhuah, mi tamtak in a Bible an hmuh nep na chhan leh Pathian hial an rinhlelhna hi a rawn chingfel in a thiat nalh em em mai si a ni. Kha zawng kha introduction chu ni teh se. . GAP THEORY . Genesis Bung 1 chang 1&2 inkar(gap) chu tawite in han thailang dawn ta ila. “A tirin Pathian in lei leh van a siam a. Tin, lei hi a chhia a, a ruak ngawt a ni a” tih a ni. . Zawhna hmasa ber chu, chang 1-na ah Pathian in lei a siam a,chang 2-na ah lei chu a chhiat thu leh a ruah(ruak/hluihlawm) thu in a zawm nghal zat hi engatinge tih a ni ta a ni. Chang 1 leh 2 inkar ah hian thil engemaw ni tlazep a awm ang tih hi a rinawm ta em em a ni. Pathian thil siam thiam zia leh thilsiam a awlsam teh lawp zia chu Bible ah kan chhiar a, kan ring a nih si chuan a chhe sa leh hluihlawn a khawvel a siam chu a MAK lai ber leh chhuichian ngai chu a ni ta a ni. . Heta "chhia" leh "ruak" tih a Hebrai thumal hmante chu ‘tohu’ leh ‘bohu’ anni a. A sap tawng tlukpui chu ‘chaos’ leh ‘desolate’ anni. Big Bang Theory leh Evolution theory te hi kan ring a nih chuan ‘chaos’ tih tak hi chu kan pawm thei pawh a ni mahna (kei chuan ka ring lo a), mahse ‘desolate’ ber kher hi chuan desolate a nih hma history a nei ta tlat a ni. Rauhsan a nih chuan rauhsan hma a awm ta tlat a nih chu. Helai hi Mizo Bible lehlin hmasa chuan ‘chhia’ leh ‘ruak’ a ti a, a root meaning a zuk phawkchhuak zo lo. Tin, lehlin thar chuan chang 1 leh 2 hi a punctuation hi a thaibo ta daih pek a - . “A tir a Pathian in lei leh van a siam khan lei chu a chhia a, a ruak ngawt a ni a” tiin a zawm ta purh mai bawk a, a tum chu thelh tak a ni tawh. . NOW & BECAMEChang 2 na ah hian thumal 2 chai leh laih tur an awm a, chung te chu ‘now’ tih leh ‘became ‘ tih te hi anni. Mizo Bible ah chuan kan grammer in a sawithiam loh avangin a awmzia zuk chhui ngaihna tur a hint takngial pawh a letchhuak theilo. Transalation hrang hrang an inang vek lo a, mahse ‘now’ hian u a nei a, chu chu ‘then’ a ni, tin ‘became’ hi original state atanga lo piang chawp sawina a ni tih kan hre vek bawk si! . Hmmmm…..ngaihtuah ang le……. kan man ruak hnu ah chuan heti hian han dah chhuak ta i la. . “A tir in Pathian in lei leh van a siam a. Tunah erawh chuan lei chu a chhia in hluihlawn ah alo chang ta a” tiin. Chutichuan hengte hi kan chhui tur chu anni ta a ni. . 1. Khawvel chu engatinge a lo chhiat tak mai? . 2. Engatinge hluihlawm a nih, hluihlawn hma chu eng khawvel nge? . TUI & THIM . Chik deuh a Bible han chhiar chuan Genesis bung khat a thilsiam inziahna ah hian Pathian in a siam tih a sawi ve miah loh thil pahnih a lo langsar ta nawlh mai a, chung te chu TUI leh THIM te hi anni. Zawhna dang a lo piang leh ta. Engatinge Pathian in tui chu a hranpa a ‘lo awm rawh se’ a tih loh, engatinge alo awm sa? Engatinge thim chu alo awm sa? TUI leh THIM te hi Bible atanga chhui leh a lo ngai leh ta a ni. . Tui chu Baptisma chungchang ah kan hrefiah tawh a, sual tlenfaina tiin. Chutichuan mihring bawhchhiat hma daih, siam pawh an nih hma daih in thil engemawni chu TLENFAI tur chu a lo awm tawh pang a nih chu! Thim hi Bible ah hian sual, thalo sawinan vek a hman ani a, Science ah chuan NUNNA lo pian nan leh dam khawchhuah nan ENG a ngai tih kan hriat chuan THIM chu nunna tih chimihna a ni tih kan hrethiam nghal mai bawk awm e.Chutichuan heihi kan hrefiah thei ta - Mihring awmhma daih in Khawvel hian tlenfaina leh hremna, nunna zawng zawng tih chimih vekna engemawni chu alo hmachhawn tawh tih hi. . Tichuan Genesis a lei leh van siam hi kum maktaduai tamtak kalta a ni thei a, chu chu Bible in a kalh miahlo a, chumi hnu ah ni 6 chhung a khawvel siam thu erawh chu KHAWVEL HMASA SIAMTHAT LEHNA mai a ni thei ta a, chu chu kum sang ruk kalta lek kha a ni thei ta tlat mai a ni. Chutichuan Bible account hi a rintlak a, Science Theory nen hian an inkalh hauhlo tih hi kan manthiam ta a ni!! . Tihian Genesis 1:1 a lei leh van siam a nih khian ni leh thla leh arsite siam anni vek tawh a, chu khawvel hmasa chu INDONA avangin a lo chhe ta vek a, THIM leh TUI hmangin hrem an lo ni ta a, chu khawvel chhe vek tawh chu Pathian YHWH in Adama chen nan a rawn siamthar leh dawn ta a, chu chu Genesis Six Days Creation account chu a ni ta a ni. Inlarna hi vision/perception, mit a hmuh annih thin avangin ENG leh THIM inthenna thubuai pawh hi kan enchik deuh a ngai ta a ni. Khatia khawvel hmasa NUNNA chu hrem an lo nih tak ah khan, nunna hremna vawrtawp chu ENG CHHUHSAK a ni a, chu chu tui chung a THIM MUP nachhan chu a ni ta a ni. A tir te atanga awmsa, ni leh thla leh arsite chu ni 4-ni a thim vaikian a nih khan an rawn lang( visible) ve leh ta a, chuvang chuan ni leh thla leh arsite chu ni 4 a siam ang a sawi an lo ni ta a ni. A nihna tak ah chuan ni leh thla tello vin kan khawvel hian revolution leh rotation a nei theilo a, chutiang in arsi dang tello vin kan ni(sun) pawh khian movement awmze nei a neithei chuang heklo. Tin, ni awmlo vin, tlailam leh zinglam leh ni 1, ni 2 tih hrim hrim hi a chhiar theih bawk heklo a, an awm thei bawk heklo, heng zawng zawng te hian ni 1 ni atang dih tawh khan ni leh thla leh arsite an awmsa vek, ni 4 ni ah THIM khuhtu chu vaikian a ni ta mai zawk a ni tih hi kan lo hrethiam ta a ni. Tihian Bible leh Science inhnialna lian ber mai, Creation account thubuai chu kan chingfel der ta mai a ni e. Tawng dang in, Science hmang a Bible paihthlak tumtu Setana chu Pathian thutak hmang in a nihna diktak kan exposed ta tihna a ni. YHWH chu fakin awm rawh se. . VAN INDONA . Isaia 14: 12 ah kal daih ila, Varparh-a chanchin kan hmu a, I rilru chuan ‘Vanah ka chho ang a’ tih kan hmu a.Varparh-a hi vanah a lo awm reng reng lo, awm ni se van a chhoh a tum harsa lovang. Setan-a hi Pathian tluk deuhthaw, Pathian hnuai chiah ang ten kan lo ngai thin, mahse a lo chuti teh lua lem lo, he khawvel Guardian Angel (nge solar system zawng hi ni ang aw?) hi a lo nih hmel ta zawk a ni. . Hemi tichiang tur hian Ezekiela 28:14 ah kal leh i la, ‘Nang chu Eden huan ah i cheng’ tih a lo awm leh a. Bible scholars thenkhat ten kan han tarlan changte hi Babylon Lal leh Tura(Tyre) Lalte sawina ah an keuhthlu thawr a, mahse Bible hian dual meaning a nei tih erawh an sawibo thei chuanglo. . Heta pawmawm ber ni ta chu Babylon Lal leh Tura Lal te phen a invisible force hi a ni Pathian in a sawi zawk tih hi a ni. Chumi ti fiah em em tu chu Daniela bung 10 a ni 21 Daniela a tawngtai hnu a Vantirhkoh Gabriela rawn kal khan a rawn puih vat lohna chhan chu Persia lal in a lo dodal thu a sawi kha a ni, Persia lal Cyrus-an vantirhkoh Gabriela a lo dodal theilo, a theitu chu Spiritual world a Persia Lal (Persia lal phen a thlarau sual) zawk a ni. Chu chu Paula chuan Ephesi 6 chho ah kan buante hi lalna (spiritual),thuneihna inkhaidiat(principality of spiritual kingdom) leh van hmun a thlarau sual ho te annih thu a sawi khan a rawn nemnghet leh bawk a ni. . A chiri lutuk em aw? Hei hi Van Indona prelude chu ni hrih teh se. Thenkhat chuan VAN INDONA ti a koh tham ah pawh an ngailo, pathian rorelna huangchhung a khawilai district 1 ah HELNA a chhuak ve mai ah lek an ngai, chu chu dik pawh a dik ang, Mahse, khawvel a awm kanni a, khawvel relativity a sawi tur kanni bawk a, van indona tiin kan sawi zel ang. He thu hi Setana zirchianna leh a mualphona lam thu a nih avangin Setana hian thup a duh ngawih ngawih ang tih hi a rinawm em em a, chuti mai a ring nghal mai tur pawh in in beiseilo ila, tunge kan ngaihtuahna phen ah awm tih pawh kan sawi chho zel ang chu mawle.

PATHIAN KUT HUNBI RUAT LAWKTE’N MESSIAH HUN LO THLENG TUR HLIMTHLA AN LANTIR DAN THURUK HAI CHHUAHNA:

SAWI HAWNNA: Lalpa Yahshua khan a lo kal hmasak khan Pathian kut hunbi ruat lawkte zinga mi, Thallai kutte (spring festivals) a rawn rap dik chho tawh a. A lo kal leh hun, khawvela Messianic Kingdom a rawn din hunah Favang kut (Fall festivals) te hi a rawn tifamkim tawh dawn a ni. Chu chu Tirh.Paula khan a lo hrechiang hle mai a, "chung chu thil lo thleng turte hlim a ni, a tak eawh chu Krista ta a ni. (Kol.2:16,17) tiin a lo sawi tawh a nih kha. . Tirh.Paula hian Lalpa Yahshua thih hnu fe-ah, ‘ thil lo thleng tur hlim thla’ a la ti cheu mai hi eng nge a awmzia ni ta ang le? Heng Pathian hunbi ruat lawkten thuruk an lo pai vek a ni tih hi kum 2000 chhung kan hre chiang zo lova, Pathian kutte pawimawhzia pawh kan lo hre ngai reng reng lova, nimahsela, hun hnuhnungah, hriatna a pun hun a lo thleng a, tun hma kan pi leh pute hai chhuah thiam loh kha kan hmuthiam chho ta a ni. Messiah khan a zirtirte nen khan, Pathian thupek ang zela an nun an hman avangin heng Pathian Kutte hi an hmang ve thin ngei tih Bible hian a ziak thlap bawk a. Chu mai ni lovin, a zirtirte hnenah pawh Kalhlen kut dawna kut chaw a eipui kha, "Min hriatreng nan hei hi ti thin rawh u " tiin a chah nghe nghe a nih kha. Chumai la ni lovin, Messiah lo kal leh huna a rawn rahdik leh tur hmabak, hunbi ruat lawk pathum la awmte hian A lo kal leh ngeina tur thuruk an lo keng lawk vek a, chu chu Messiah thuchah, "Ngaih ven ula…Inring rengin lo awm rawh u" a tih nen khan a inzawm chho leh ta zel tih kan hmu thiam leh ta bawk. Engtin nge kan ngaihven ang a, engtin nge inring rengin kan lo awm theih ang a, inralrinna dik tak awmzia chu engtin nge kan hriat theih tak ang? Hengte hi Pathian kut thurukte atang hian kan chhui chhuak dawn a ni. . 1. BAWKTE KUT LEH LALPA HUNBI RUATLAWK TE CHU: Bible-a kut kan tihte hi Pathianin a mite nen an inhmuhna tura a hunbi ruat lawk (appointed times) te an ni a, Pathian chuan he hunah hian nangmah nena inhmu turin appointment a siam a, Pathian nena inhmu tur chuan ruahmnanna I nei em le? Bible chuan 'Puan in'/ 'Bawkte' tih chu Ohel Mo'ed tiin a ziak a, chu chu Sap tawng chuan, 'In hmuh khawmnna/intawh khawmna puanin' (Tent of Meeting) tih a ni a. He thumal 'Mo'ed ' tih hi ' hunbi ruat lawk ' emaw, 'hmun ruat lawk' emaw tihna a ni. Chu Bawkte/Puan In chu Pathianin a mite a hmuhna tur hun leh hmun a ruat lawk chu a ni. Lev.23-ah khan Pathian hunbi leh hmun ruatlawk (mo'adim) te chu ziah lan an ni a. Heng ni thianghlim (hoy days) te hi Pathianin a mi Israel fate nen an in hmuh khawm hun atana a lo ruat lawk diam tawhte chu an ni bawk. . “Lalpa kut hunbi, inkhawmpui thianghlim, a hun tak zela in siam tur chu hengte hi a ni” (Lev.23:4) Heta ‘in khawmpui thianghlim’ tia a ziah, ‘hoy convocations’ hi Hebrai tawng chuan ‘miqra/mikraw’ tih hi ‘rehearsal’ tihna a lo ni ve reng bawk a. Pathian kut hunbi (hunbi ruat lawk) ah chuan eng rehearsal nge Israel mipuite khan kum 1400 zet an lo neih tawh le? Kum 1400 zet liam hnu-ah, kum 2000 chhung zet eng ‘rehearsal’ nge la tih ngai cheu ang le? Chu ngei chu Tirh.Puala’n Lalpa Yahshua thih hnu daih a, ‘Thil lo thleng turte hlimthla’ tia alo sawi lawk awmzia chu a ni ta daih mai le. . Messiah khan thawnthu pakhat, Lal pakhatin a fapa inneihna ruai a buatsaih dan chungchang a sawi a. Chhiahhlawhte chuan thu pawimawh tak pahnih an keng a. Chu inneihna ruai buatsaihna hmun leh hun chu an sawi tel ngei tur a ni. Chutiang chiah chuan Pathian chuan a hmaah Israel mite chu inlan tura a koh angin, an inlanna hmun tur leh a hun tur a ruat lawk chu a puang a ni. A hmun ruat lawk chu 'Bawkte' a ni a, (a hnu fe-ah chuan Jerusalem Temple -ah a ni thung-Deut.16:16). A hun atan chuan Bible-a kut hunbi te kha an ni bawk. . Temple a lo chhiat hnuah erawh kha chuan 'hmun ruat lawk' tih kha chu tihban a lo ngai ta a, nimahsela 'hunbi ruat lawkte' erawh tihdanglam a la ni lo char char a ni. Pathian ngeiin heng hunbi ruatlawk a sawifiahna-ah pawh "hei hi in awmna apiangah in thlahte zel thlenga kumkhaw dan tur a ni." (Lev.23:14) a ti a nih kha. Chu chuan heng hunbi ruatlawkte hi 'engtikahmah tihban (cancelled) a ni lovang tih a lantir a. Engtikah mah hlui hlawn emaw, lak bo tur emaw an ni lo. Khawi hmunah pawh awm ila, urhsun taka serh tur emaw, lawm tur emaw an la ni reng a ni. . Heng hunbi ruatlawkte hi Biblical calendar hun pawimawh te an ni a. Biblical Calendar hi Thla (moon) chet vel dan nen a inzawm nalh hle bawk. Thla det chhoh dan leh thla ral dan chuan ni (days) te-ah awmzia an nei vek a. Thla khata ni hmasa ber chu thla det nen a inrual chiah thin a, full moon chu thla laihawl ah a thleng a, thla lo mang chiah chuan thla (month) tawp a entir nghal bawk a ni. . Tichuan, Leviticus bung 23 ah khan Biblical Calendar-a ni thenkhatte chu Pathian chuan a hunbi ruat lawk (mo'edim) atan a puang chhuak ta a. Heng hubi ruat lawk thianghlim (holy appointed times) te hian chawlkar Sabbath (chawlhni) te, Kalhlen kut te, Penticost kut te, Tawtawrawt kut te, Inremna ni te leh Bawkte kut te hi a huam a ni. . Heng Pathian hunbi ruatlawkte hi miten Jewish festivals (kutte) angah an ngai fo thin hi thil awm tak pawh a ni a. A chhan chu Pathian khan heng A hunbi ruat lawkte hi Israel fate hnena a pekte an nih vang a ni. Israel fate hnenah khan Mosia kaltlangin, "LALPA kut hunbi, inkhawmpui thianghlima in siam tur ka kut hunbi chu hengte hi a ni." (Lev.23:2) tiin a lo sawi tawh a nih kha. Israel mipuite chu Pathian Calendar leh A hunbi ruat lawk enkawltute/venghim tute an ni. . Nimahsela, Pathian erawh chuan heng kutte hi Juda kut emaw, Israel fate kut emaw tiin a sawi ngai lova, "Ka kut hunbi/ ka hunbi ruat lawkte" tiin a sawi zawk a, chuvangin Pathian ni thianghlim (hoy days) te an ni tihna a nih chu. Tirh.Paula chuan, "Pathian chu Judate Pathian chauh em ni? Jentailte Pathian pawh a ni ve lo vem ni? Ni ve e, Gentailte Pathian pawh a ni.. (Yes, of Gentiles also)" (Rom 3:29) tiin a sawi a. Bible hian Gentail ringtute hnenah heng Pathian hunbi ruat lawkte aiawh hi pakhat mah hunbi ruat lawk dang siamsak a nei lo. Chanchin Tha bute leh Lehkhatawnte reng reng hian Gentail ringtute hnenah anmahni pual tur kut hunbi emaw, Pathian biakna ni tur (special festivals) hranpa pek bik pakhatmah a neilo ani. Gentile ringtute nia inngaite chuan Pathian biakna ni leh sakhaw kutte an nei ve dawn a nih chuan, emaw, Israel te Messia ringa, a lo kal lehna nghaktu a nih ve chuan, heng LALPA (Hashem) kut hunbi ruatlawkte an tan pawh a ni ve ta tih an hrethiam tur a ni zawk e. Apostolte hunlai kha chuan Juda leh Gentail ringtute khan heng Pathian kut hunbi ruat lawkte hi lungrual takin an serh mai a, Temple-ah te, Synagogues ahte Sabbath ni leh heng Pathian kut hunbi-ahte hian in an inhmu khawm a, Pathian holy days te chu an serh vek thin a ni. Hun a lo kal hlek a, Apostolte an liam a, Gentail Christiante chuan an pian leh seilenna hmun, Judae Christiante tihdan chu kalsanin, Pathian holy days te chu an ngaihthah zui ta a. Sabbath chu Sunday in an thlak a, Kalhlen kut, Lalpa Yahshua leh a zirtirte pawhin chaw an ei khawm a, kan Lalpa ngeiin, min hriatreng nan hei hi tithin rawh u, a tih, Kalhlen kut chaw ei hunte kha a hun an thlak ta daih bawk a, Pathian hun pawimawh dangte pawh an kalsan zui ta bawk a. . 'Apostol-te khan heng Pathian hunbi ruat lawk, a holy days pawimawhte hi Gentail-te hnenah khan zawm turin an hrilh lo, ' I ti a ni mai thei, I ti dik e, nimahsela chumi ruala I ngaihtuah tel ngei ngei tur chu, 'Apostolte khan Gentail-te hnenah heng Pathian holy days te hi bawhchhe turin an hrilh bik lo,' tih hi a ni. Hemi chungchangah hian Apostolte kha an ngawi reng zawk a ni. An ngawih rengna chhan I hre duh em? Khang hun lai khan Pathian holy days te hi bawhchhiatna rilru an put ngai loh vang leh, anmahni pawhin serh zui zel tura an inngaih vang a ni zawk e. I harh ang u. . 2. MESSIA RINGTUTE TANA KUT HUNBI RUAT LAWK HMAN ZEL A PAWIMAWHNA CHU: Yahshua zirtirte zinga tel ve pakhat angin inngaihtuah chhin la, Yahshua thih leh a thawh leh hnu kum khat hnu-ah chiah Kalhlen kut (Passover) in hmang dawn ta a. Yahshua thawh leh hnu kum khat hnua Kalhlen kut han hman leh chu engti ang tak nge nia I rin le? “Nikum tun ang hun, kalhlen kut dawnah khan, Lalpa ho ngei khan zanriah hnuhnung kil turin kan thu khawm a, chhang dawidim telh loh kan ei a, ama kut ngeiin wine min pe a, khami zana thil thleng kha a va lungngaih thlak em! Hei tunah lah kum a lo vei a, nikuma Lalpa hova kan zanriah kilho hun kha a lo thleng leh dawn ta reng mai a...” tiin i ngaihtuah ang tiraw? . Lalpa Yahshua’n, “Min hriatreng nan hei hi tithin rawh u” a tih lai khan, a hun dik tak leh chumi huna ama ho ngeia serh leh sang dik tak a buatsaih te kha a kawk tih i hrethiam tawh mai em? Kut nite chu Messiah chunga thil lo thleng turte hlimthla a nih thu Kol.2:16-17 ah kan hmu a. Heng Pathian hunbi ruat lawk tinte hian Messiah inpuan chhuahna leh tlanna a rawn thlen tur chu awmze neiin a lo lantir vek tawh bawk a. Heng hunbi ruat lawk tam zawkte hi Israel fate tlan chhuah an nihna hriatreng nana hman thin an ni bawk. Entirnan, Kalhlen kut chu Aigupta atanga Israel fate chhan chhuah an nih leh an kal chhuah thu hriatrengna atana ruat a ni a. Chutih rual vek chuan heng Bible-a 'hunbi ruat lawkte' hian hun hnu hnunga thil lo thleng turte blueprint (ruangam duan lawk) chu a lo entir lawk vek bawk a ni. Pathian hunbi ruat lawkte chuan tlanna lo thleng tur ziarang, Pathian leh mihring inkara thil lo la thleng turte chu awmze nei takin an rawn lantir a ni. Pathianin tlanna tura a tum bulpuite chu heng hunbi ruatlawkte hian a hlim thla an lo entir vek tih kan hmuh thiam tawh avangin Pathian hunbi ruat lawkte chu Messiah rah dik tura ruat lawk vek an ni tih kan hrethiam nghal a. . Messiah in Apostolte vana a lawnsan dawna, Apostolte’n, “Lalpa, tunah em ni Israelte hnenah ram i pek leh dawn” tia an zawh khan Messiah chuan, "Pain a hun leh a ni, ama thu thua awma a ruat chu, nangni lo hriat tur a ni lo ve." (Tirh.1:7) tiin a lo sawi tawh a, Pa Pathian hian Messiah rah dik zel tur hun bite hi a ruat lawk vek tih a rawn nemnghet leh ta a ni. Chu chu Pathian hunbi ruat lawk, kut thurukte chuan a hun tak zelah a rawn puang leh dawn a ni. Chu mai ni lovin, heng hunbi ruat lawkte hian "Nimahsela, chu mi ni leh a hun thu chu Pa chauh lo chuan tuman, vana vantirhkohte pawhin, Fapa pawhin an hre lo." tih ai kha an rawn awh leh ta bawk a ni. . Messiah thihna leh thawhlehna chuan kalhlen kut serh leh sang zawng zawng kha awmze thar aneiin a rawn lantir nawn leh a. Beramno an talh chuan Messiah thihna chu a entir a, Kalhlen kut chaw a chhang dawidim telh loh an ei chu Messiah taksa hriatrengna a lo ni leh a, Kalhlen kuta Wine no chuan Messia thisena thuthlung thar chu min hriat nawntir a. Hnim hnah kha (bitter herb) ei leh a ni chuan Messiah thihni lungchhiatthlak tak chu a rawn lantir leh a ni. . A chunga kan sawi zawh tak chiah hi Messia hriatrengna tur dik tak, amah ngeiin, 'min hriatreng nan hei hi tithin rawh u' a tih kha a ni a. Messiah kha Juda chhungkua atanga rawn seilian, Juda hnam serh leh sang anga enkawl chhoh, Pathian kut te pawh hmang ve ziah thin a nih thu Bible in min hrilh a, Pathian kut an hman dan pawh Juda hnamzia, hmasang atanga an tihdan phung an chhawm thlak zel ang kha a ni tih kan hre hmasa phawt tur a ni. . Chu Messiah hriatrengna turte chu Judate hnam dan anga an lo kalpui thin, Amah Messiah leh a zirtirte'n an ngaih pawimawh ve tak chiah te chu an ni a, chungte chu- Hunbi ruat lawk ' Kalhlen kut' , chu hun ngeia 'chhang dawidim telh loh ei', 'Wine no dawm' leh 'hnim hnah kha ei' te chu an ni zawk. Zirtirte khan Messiah ho ngeiin hetiang hian an lo hmang tawh a, chu ngei chu Messia chuan a lo kal leh hma zawnga amah hriatreng nana lo hmang thin tura a chah kha a ni. Vawiin nia no te taktea wine tem zeuh leh chhang them takte ei ang ringawt hi a ni miah lo a nia. Pathian hunbi ruat lawk dik tak kalhlen kut lai ngeia chhang dawidim telh loh ei, wine in leh hnim hnah kha ei te kha Messiah sawi hi a ni zawk tih hre ngai lo ringtu mi engzat tak awm ang maw? . Heta tang hian Messiah ringtute tana Kalhlen kut hman ngei a la pawimawhzia chu kan hmu thiam ang chu. Duh hun huna 'Lalpa zanriah Sacrament' tih hmingpui buatsaih ve ringawt lam kha Messiah sawi tum hi a ni lo hrim hrim tih hriat bawk tur a ni. . Rah hmasa kut/Thlai thar kut a lo nih a, ni chhiar hmasak ber (first day of the Omer) chu zirtirte tan chuan thlan ruak an va hmuh hriat chhuahtir/ hriat nawntir tu a lo ni leh a. Shavu'ot (Pentikost) lo thlen hma zawnga chawlhkar an chhiar chhoh lai chuan tho leh Yahshua an zinga a khawsak lai an hre chhuak bawk ang a. Apostolte khan Pentikost a lo thlen hma ni 10 a la awm chiah tihah, "kum khat kal ta, hemi ni angah hian, Olive tlang atangin Vanah a lawn lai kan thlir a nih kha" tiin an chhinchhiah kar ang a. Yahshua vana a lawn atanga kum khat hnua a zirtirte awm dan tur kha han suangtuah chhunzawm zel ila, Pentikost (Shavu'ot) a lo thleng leh a, Jerusalem Temple-ah an awm khawm ngei ang a, . "Nikum mai, tun ang hunah kha chuan mi 120 chauh kan awm khawm a, kuminah erawh sang tam tak kan lo ni a, kan zain Pathian dan (Torah) chung changah thahnem kan ngai theuh bawk.. (Tirh.21:20 a ziak ang kha)" tiin an sawi ngei ang. Ringtu hmasate tan kha chuan heng Pathian Kut pawimawhte hi Messiah hriat chhuahtirtu a ni ang tih rinhlelh rual a ni lo a, a chiang tawk em em a ni. LALPA hunbi ruat lawkte (Kutte) chu Messia'n hunbi ruat lawk ang thlap zela tlanna a thawhte leh a hnathawh zel turte kumtin-a lo enchhin lawkna (annual rehearsal) ang a ni a. Thal (Spring) laia kutte, heng- Kalhlen kut (Pesach/Passover), Chhang dawidim telh loh kut (Chag matzah/ unleavened bread), Thlai thar kut (Omer/first fruit) leh Pentikost kut (Shavu'ot) te chu Messiah lo kal hmasak zawk khan a rawn rap dik chho tawh a, amah hriatreng nan erawh awmze thar neia hmang turin a zuitute chu min hrilh a nih kha. . Favang laia kutte (Fall festivals), heng- Tawtawrawt kut (Yom Teruah/Rosh HaShanah/ Feast of trumpets) te, Inremna ni (Yom Kippur/day of attonement) te leh Bawkte kut (Sukkot/ feast of Tabernacles) te , Bawkte kut ni 8 nia inkhawmpui thianghlim koh hun, Shemini Atzeret te hian a lo kal leh hun leh rorelna thu a puan chhuah hun te, Pathian bawkte mihring zinga a lo awm hunte an kawk zawn leh vek a ni. Heng kutte hi Tirh.Paula'n ".. thil lo thleng turte hlim a ni. ." ti a Kol.2:17-a alo sawi lawk awmze dik tak kha a ni bawk e. Lalpa Yahshua lo kal thuai ang che! . 3. BAWKTE: PATHIAN NENA BUK KHUARNA HMUN CHU Bawkte kut ni sarih-te chuan kan inlum nuam tak chhuahsana, Bawkte-a Pathian nena buk khuar turin min hriattir a ni. Inremna ni (Day of Atonement) hnu ni nga-na ah chuan Bawkte kut chu a lo intan a, he kut hian ni 7 a awh a ni. A ni khatna chu Chawlhni ropui (special Sabbath/high Sabbath) tih a ni. A hebrai hmingah chuan he kut hi sukkot tih a ni a, a awmzia chu 'buk/hulhliap (shelter), huang (stable), buk/bawkte (hut)' tihna a ni. He sukkot tih thumal hi sap tawng chuan 'tabernacles'/ 'booths' tia dah a ni a, ' Bawkte-te/ Chhawl bukte' tia lehlin a ni. A hming put chhan hi, ni 7 chhunga Israel fate Bawkte-a khawsa tura tih an nih, chu chu Aigupta an chhuahsan hnua, thlalera an kal laia bawkte/puan in a an khawsak thin hriatrengna tura tih a nih atang khan a ni a. . "Chhâwlbukah ni sarih in awm ang a, Israela rama mi rengte chu chhâwlbukah in awm vek ang.." (Lev.23:42) He bukte, an khawsakna tur hi a hmingah ' sukkah ' tih a ni a, sukkot tih singular form (pakhat sawina) a ni a, Sukkah len zawng leh sei zawng hi chu bitum awm hranpa lovin, chhungkuaa eiho leh riahho theihna khawp a nih chuan a hman theih vek a ni. Sukkah hi chhungkuain an chei thin a, he hun hi hlim-awm taka hman tur a ni. . He ni 7 chhung hian sukkah chhungah hian chaw ei tur a ni a, ruah te a sur loh chuan sukkah chhungah hian an riak thin bawk. A chang chuan sukkah chhungah midangte mikhualin, chaw te an eipui thin a, fellowship hlimawm tak a ni. Sukkot lai chuan hlim tak leh lawm taka hun hman thin a ni a, Pathian an chunga a thatna te hrerengin an chawimawi thin. Sukkot chu buh thar hun laia hman thin a ni. Tawtawrawt kut (Rosh HaShanah) leh Inremna ni (Yom Kippur) laia urhsun tak leh rilru hrehawm taka an hman an rilru kha pu tawh lovin, hlim leh lawm takin he hun hi hman tur a ni a, an rilru put hmang chu a inthlak chho ta thut a nih chu. Sukkot hi hlim taka hman tur a nih avang hian 'hlimna hun' tia vuah a ni bawk. . Eng nge Bawkte kut chuan a lo entir tak le? Nuam taka khawsakna mahni Inchhung atanga Bawkte-a khawsa tura thupek chuan, Pathian chu engkim petu (provider), chhawmdawltu (sustainer) leh venghimtu (protector) a ni tih min hriat nawntir leh a. Bawkte kut chuan Pathian thatna nuam ti taka chenna hun leh min tlanna hlimawm tak kum tina kan lo hriat nawn theihna tur hun remchang min siamsak a ni. . Bawkte kut chu Pathian hunbi ruat lawkte zinga a vawr tawp thlenna, hlimawm taka hman a nih angin, Pathian thlazar hnuaia mihringte hlim taka kan la awm tur entirtu a ni a, chu chuan Pathian lalram, leia lo thleng tur chungchang a lo lantir lawk bawk a. . Kan Messiah in he khawvela a lalram a rawn din hun tur leh ro a rel hun tur te, Messiah thlazar hnuaia khawvel hnam tin zinga remna leh muanna, inunauna a lo thlen hun turte min thlir lawktirtu leh Messiah rorel huna kan hlimna tur lo entirtu a ni e. . Tirh.Paula tawngkam hi sawi lang nawn leh ila, "Chutichuan, ei thu-ah emaw, in thu-ah emaw, kut ni thu-ah emaw thla thar thu-ah emaw, chawlhni thu-ah emaw, tuman sawisel che u suh se; chung chu thil lo thleng turte hlim a ni, a tak eawh chu Krista ta a ni. (Kol.2:16,17) Khi thu khi Tirh.Paula khian ringtu hmasa, Pathian kutte hmang thlap thlap a, Pathian calendar anga thla thar pawm a, Pathian thupek ei tur leh ei loh turte zawm thlap thlap a, Chawlhni dik (Sabbath) serh thlap thlap tute a fuihna leh, chung mite chu midangin an sawisel theih lohzia a sawina a ni zawk e. Pathian thupek leh hunbi pawimawh bawhchhetute a fuihna a ni lo tih kan hre tel ngei ngei tur a ni. . Bawkte kut chuan Messiah lal ram lo thleng tur leh a thlazar hnuaia khawvel hlimna tur chu a entir avangin, Bawkte kut chu 'thil lo thleng turte hlim' tia a sawi chu a lo ni ta a ni. . 4. BAWKTE KUT LEH HUN HNUHNUNG HRILHLAWKNA- THIL LO TLENG TUR HLIMTHLATE CHU: Bawkte kut chuan Pathian lalram lo thleng leh tura hlimna leh lawmna lo awm turte chu tun hunah hian a hlimthla a lo entir lawk a ni. . Sabbath pangngai hi chawlh kar khata ni ruk dangte lakah a danglam angin, Bawkte kut pawh hi kut dangte lakah a danglam bik a. Messiah lal ram a lo din hun leh, thil engkim siam thar a nih huna khawvel pumpui inpumkhatna leh remna leh muanna lo thlen hun tur chu a lo entir lawk a ni (tun lai tawng tak chuan 'zia a khel' tihna a ni). Chawlhkar Sabbath-in Lal ram lo thleng tur a entir ang hian, Bawkte kut chuan kum ropui tak lo tleng tur chu a lo entir lawk a ni. . Sukkot awmzia chu a chungah khian kan sawi fiah tawh khi. Torah chuan Israel mite chu kum 40 chhung thlalera an vah kual laia puan in/chhawl buk/bawkte-a an awm thin hriatreng nan te, Pathian chu anmahni zar hliahtu a nihzia hriatrengna tur tein, kum tin Bawkte kut chu an hmang thin tur a ni tiin thu a pe a. "Chhâwlbukah ni sarih in awm ang a, Israela rama mi rengte chu chhâwlbukah in awm vek ang" (Lev.23:42) Chu hriatrengna chuan hun hnuhnung hrilh lawkna kawngah awmze ril tak a lo nei reng mai bawk a. Messiah a lo kal hunah, Pathian lalrama lut turte a rawn sengkhawm ang a, khawvel pumpuia remna leh muanna lo awm turte, hlimna lo awm turte chu a takin a rawn thlen dawn a ni. Zawlneite pawhin he Bawkte kut behchhan hian mi zawng zawngte chu thlamuang taka anmahni grep leh theipui hmaa an la thut tur thu an sawi a. Pathian chuan Jerusalem chungah ropuina Bawkte a zar tur thu an sawi bawk a ni. . "Tin, LALPAN Zion tlânga awmna zawng zawng chungah leh a inkhawmpuite chungah chuan chhunah chhum leh meikhu, zanah meialh eng a siamsak ang: ropuina zawng zawng chungah chuan englo zar a awm dâwn si a. . Chhunah ni sa hliahtu atân leh thlipui leh ruahpui lakah inhumhimna leh bihrukna hmun atân BAWKTE a ni ang. (Isa.4:5,6) Zawlnei chuan Jerusalem thara Messia'n ro a rel hunah, Bawkte kut hmang tura hnam zawng zawng an kal chhoh thin tur thu chu heti hian a lo sawi lawk tawh bawk a. "Tin, heti hi a lo ni ang a, hnam zawng zawng Jerusalem rawn dotu hnutchhiaha la awm te chu Kum tin, bâwkte kût hmang tûr leh Lalber, Sipaihote LALPA chibai bûk tûrin an chho thin ang. (Zak.14:16) Bawkte kut kan lo hmang ve thin chuan hrilhlawkna lamah, Messia'n kan zinga a Bawkte a rawn siam hun tur a entir a, Pathian bawkte chu kan zingah a lo awm ang a. Chumi hunah chuan hnam hrang hrangte chu Bawkte kut hmang turin Jerusalemah chuan an kal chho thin dawn a ni.Thupuana hun hnuhnung hrilhlawknain hetianga a lo sawi tawh ang chiah hi Bawkte kut chuan a lo entir lawk a ni. Thup. 21:3-4 "Ngai teh, Pathian BAWKTE chu mihring zingah a lo awm ta,Ani chu an hnenah a awm ang a,Anni chu a mite an ni ang a, Pathian ngei chu an hnenah a awm ang a, An Pathian a ni bawk ang;An mit ata mittui zawng zawng a hrufai ang a; Thihna a awm leh thei tawh lo vang a, Lungngaih te, tah te, nat te pawh A awm leh tawh hek lo vang; Thil hmasate chu a ral ta," . 5. FAVANG KUTTEN MESSIAH LO KAL LEHNA TUR HLIMTHLA AN ENTIR CHU: . 1) TAWTAWRAWT KUT : Tawtawrawt ri nasa tak nena a lo kal lehna entirtu, a zia lo khelhna tura Pathian hunbi ruat lawk. Messiah lo kal lehna tur chu tawtawrawt ri nasa tak nena puanzar tur a ni ang chiahin, thla 7-na, ni 1-na chu tawtawrawtte kut tia chhinchhiah leh hriatreng a lo ni ta a nih chu. Messiah zuitute tan chuan Rosh HaShanah hi Messiah lo kal lehna tura hunbi ruat lawk min hriat nawntir tu, Messia'n "a vantirhkohte tawtawrawt ri nasa tak nen a tir chhuak hun tur leh, a thlante kawl kil li ata - van tawp atanga a tawp lehlam thlenga - an lawr khawm hun tur" .-Mat.24:31 chhinchhiahna chu a ni a. Messia tawtawrawt rik hun chu rorelna lo thleng tur kan lo thlir lawk, Thupuan bu-a tawtawrawtte ham hun leh hun tawp intanna tur chu a ni. Hun lo kal tur lantirtu, thil thleng tur lo hril lawktu chu a ni bawk. . Chutiang anih avang chuan mi tupawh, Messia ringa, a lo kal lehna nghaktu apiangte tan chuan he Tawtawrawt kut hian awmzia a nei vek a, min kaihnawih tel ta vek anih chu!! He hun hi Messiah lo kal lehna nghaktu apiangte tan chuan 'Kut ni pawimawh tak' a ni vek e. . Kum a ral a, kum zabi tam tak a her liam tawh a. Nimahsela a zirtirte leh amah ringtute chuan A lo kal lehna thu puang chhuaktu tur, Messia Tawtawrawt rik hun chu nghakhlel takin kan la thlir ta zel a ni. Kumtina Tawtawrawt ham thin chuan engtik ni-ah emaw tak Messia Tawtawrawt riin Vanram leh khawvel a nghawr nghin hun tur chu a lo entir lawk a ni. . Tawtawrawt ham chunga he kut kan hman chuan Messiah tawtawrawt rik hun tur min hriat nawntir a, Messiah thusawi, 'ngaihven ula, inring rengin awm rawh u' tih kha a takin kan thinlungah a lo nung thar zel dawn a ni. . 2) INREMNA NI (YOM KIPPUR) : Messiah mitthi leh minungte ro a relsakna puan chhuah hun tur leh, thiamchang mifelte nena inremna an siam leh hun tur lo entir lawk tu. . Tlanna ni (Yom Kippur) ah chuan hming zawng zawngte chu Nunna Lehkhabu-ah emaw, Thihna Lehkhabu-ah emaw te chuan ziah lan an ni ta a. Nunna Lehkhabu-a hming chuang zawngte chu kum thar lo thleng mekah chuan an nung tlang zel ang a, Thihna Lehkhabua hming chuangte erawh chuan a kum leh Yom Kippur chu damin an hmu pha tawh dawn lo a ni. . Yom Kippur a lo tawp ta chiah a, court rorelna thutlukna chu puan chhuah a ni a, chhinchhiah (seal) fel nghal thlap a ni ta bawk. Rorelna chu zawh a ni ta a. Hei hun hun hnuhnung bera mi zawng zawng chunga Messiah rorelna lo thleng tur chu a lo entir lawk tawh a ni. . "Lalthutthlengte an han hûn chhuaha, mi pakhat, Hmâkhawsânga a thut thlengin ka en reng a… rorêlna a lo awm ta a, lehkhabute chu kêu a ni a." (Daniela 7:9,10) "Tin, mitthite, alian atein, lalthutphah hmaa ding ka hmu a; tin, lehkhabute an hawng a; tin, lehkhabu dang, Nunna Bu chu an hawng bawk a; tin, mitthite chu lehkhabutea ziak an thiltih ang zela relsakin an awm ta a. (Thup 20:12) tih ziak ang khan. . Chumai ni lovin, He Yom Kippur a chaw an nghei a, sual an puang a, sual thupha an chawi hnuah Pathian leh a mite an lo inrem leh thin ang chiah khan, Kum tina he Yom Kippur a hman dan tur dik taka kan lo hmang ve a nih chuan, 'inring rengin awm rawh u,..ei puar lutuk nen, zu ruih nen, chumi ni chuan a nang phut ang che u..' tia Messiah warning min lo pek lawk tawh kha kan zawm dik chho ta chiah tihna a ni e. . Messiah pawh khan chawnghei tur te, tawngtai tur te, kan sualnate puang chhuak tur te, midangte ngaidam tur te leh Pathian ngaihdamna ngen tur te-in min zirtir ta reng a nih kha. Hei hi Messiah lo kal leh hun ngaihven dan tur dik tak leh mahni lam lo inbuatsaihna tura kawng dik tak chu a ni e. . 3) BAWKTE KUT: Khawvelah Messiah Yahshua thlazar hnuai hnam tinreng te inngeihna hun, remna leh muanna lo thlen hun tur, Pathian Bawkte Jerusalem thar he khawvela a lo awm hun tur zia lo khel lawktu, a hlimthla hmanga lo entirtu. A chunga kan sawi fiah tawh khi. . He Bawkte kut hian Messiah lalram, Pathian lalram khawvela lo thleng tur chu min thlir lawktir a, min ngaihven tir a, chumi rama lut ve tur chuan kan thlarau lam min buatsaih thartir a ni. Heti hian khai khawm dawn ila, Thla 6 a liam a, (Chu chu kum 6000 a liam hnua thil thleng tur entirna) Tishri thla, Thla 7-na, Ni 1-na, (Kum 7000-na intan dawn chiah entirna) ah chuan Messia Tawtawrawt ri kan hria ang a, Van lam rorelna court chu hawn a ni ang a, Vanram lehkhabute an keu ang. Chu chu Rosh HaShanah hian a entir a ni. Rosh HaShanah leh Thla 7-na, ni 10-na, Yom Kippur (Inremna ni/tlanna ni)-inkar-ah chuan mi zawng zawngin rilru hrehawm taka sual thupha chawina an nei anga (Khup tinreng an thingthi ang a, lei tinreng an la inpuang ang tih ziak ang khan). Tichuan Vanram rorelna thu chhuak chu puan a ni ang a, Vanram nunna bua hming chuangte chu hun kal leh zelah an nun phalsak an ni ang khan, Mifel te chu Kumkhaw nunnaah an kal ang a, Misualte leh nunna bua hming chuang ve lote chu kum thar an thi tur ang khan, kumkhaw boralnaah an kal ang. . Chung zawng zawng hnuah chuan Nunna bua hming chuangte chuan Ni 15-na, Bawkte te kut (Sukkot an tih bawk), Pathian Bawkte mihring zinga lo thleng hnuaiah chuan hlim leh lawm takin hun an hmang ang a, a ni 8 ni, Shemini Atzeret an tih, kum 7000 ral hnu, mihring chu chatuan mi, Pathian ang taka ropui a lo thlengin. . 7. TLIPNA: . ZE-KHEL RAU RAUVAH, A THEN KAN NGAI RAU A, A RAU DIK BER ZAWK KAN HNAWL SI MAW!!! Jentail Christiante khan Pathian kutte hi a awmzia hre miah lo leh zir chiang miah lovin kum 2000 chhung an lo hnawl a... Messiah in a rawn rah dik dan leh, thil lo thleng turte hlim thla a nihzia hi hre chiang sela, tunge heng Pathian holy days te hi hmang lo phal ang le?? . Mizoram ringtu tam takte pawh hi kan bias em em bawk... Mitthi tam tak la awm tur entirnan mitthi dar vuak, thlan khura inphum lem, ruang anga inzawn..etc, thil lo thleng tur hlim thla ze hmanga an lo khelhte chu kan pawm em em a, kan amen a, a rau kan ti em em a..chungtianga ze khelte chu rau deuh riauvah, mipui chung lamah kan ngai thin.. . Mahse, Israela Pathian chuan mipui zawng zawng ten zia kan khelh theihna, Messiah chungchanga thil lo la thleng leh tur hlimthla lo lantirtu tur chu hun pawimawh min ruatsak a, chungte chu duh lovin lo hnawl ta ila, Pathian thupek hnial leh hnawltu, 'zia khel rawh u' a tihte zawm duh lotu kan ni daih dawn tihna a lo ni reng mai. . Engvangin nge mihring ze khelh kan ngaih rau em em lai a, Pathianin Messiah chungchanga hrilhlawkna lo thleng tur, mipui nawlpui ze khelh hun tur a siam hi kan thlauh thlak leh si le? Ti nge kan ngaih rau ve theih miah loh? Pathian thupek ngaisang lo tute tan inenfiahna tur hun hnuhnung a ni ta e.. Pathian kutte thuruk leh ze khelh, a hlimthla a lo entir lawk i zir chian hmasak ve hma loh chuan mihring thusawi avangin lo hnawl ringawt suh.. Zoram tana ze kheltuten thil lo thleng tur hlimthla an entir aia chiang khan heng Pathian kut hunbi ruat lawkte hian Messiah lo kal leh dan tur leh a hnathawh tur hlimthla an entir fiah daih zawk e. . Pathianin thil lo thleng tur hlimthla, Messiah tawrhna leh thawh lehna tur leh Thlarau Thianghlim lo thlen hun tur a ngaih pawimawhzia kan hria em le? A ngaih pawimawhzia lantir nan kum 1400 chhung zet, kumtina chung hlim thlate hmang tur (zia lo khel lawk tur) chuan Israel fate a hrilh a ni lawm ni? . Chu chu kan hriat si chuan, Messiah lo kal leh dan tur, ro a rel dan tur leh Pathian lalram a rawn thlen dan tur chungchanga a hlim thla (zia lo khelh lawk) chu a ngai pawimawh lo ta thut dawn em ni le? Pathian chu kumkhuaa pangngai reng a ni si a. Pathian ngaih pawimawh em em chu mihringin a hnawl thiang lo tih kan hrethiam dawn lawm ni? Mihringin ngai pawimawh lovin, lo hnawlsak mah sela Pathian chuan a la ngai pawimawh tho tho a ni. . Pathianin, "Ka Kutte hi hmang rawh u" a tih khan, "Ka fapa Messiah tawrhna te, a taksa leh thisen a hlanna te, a thawh lehna te, a hun dik takah Thlarau Thianghlim ka pek tur che u chungchangah zia lo khel rawh u" a tihna a ni a, chu chu Kalhlen kut te, Chhang dawidim telh loh kutte, Thlai thar kutte leh Pentikost kutte hmang khan Kum 1400 chhung Israel mipui zawng zawngten zia an lo khel a, Messiah khan a rawn rap dik ta a ni.. Kalhlen kut chaw ei phei khi chu Messiah ngeiin, "Ka lo kal leh hma loh zawng, min hriatreng nan hei hi tithin rawh u" a tih kha a la ni zui.. Tu nge Messiah thu hnial ngam le? . Tunah hian Messiah lo kal leh hun, a rorelna leh khawvela a ram a din hun tur chu Tawtawrawt kutte, Inremna Ni te leh Bawkte kutte hian a hlim thla an lo lantir a.. . Heng kut ahte hian, "Inkhawmpui thianghlim nei rawh u" tia Pathianin thu min lo pek khan, "Messiah chungchanga hrilhlawkna lo thleng ngei ngei tur, a lo kal vawi hnihnaa a rawn hlen tur chu Messiah ringtuten in zavaiin zia lo khel rawh u" min tihna zu lo ni reng a.. Mi thenkhat chuan Pathian thupek anga chumi ze khelh tum, Pathian kut hunbi ruatlawk hmangte chu kal sual angah an puh thung si a..a mak takzet.. Ruang tam tak awm tur chungchanga ze khel te hi kal sual angah zu puh ta ila, 'ze khelh a ngai lo, ti reng reng suh' tiin va khap tum ila, engtin nge kan ngaih ang? . Chutiang chiah chu a ni e, Pathianin koh leh thlan bik pawh nei chuang lova, messiah ringtu mi zawng zawng hnena 'ze khelhna tur' thu min pek, "Ka kutte hi hmang rawh u" a tih mawlh mawlh chunga "Pathian kutte hman a ngai tawh lo" tia, Pathian kut hman sawisel tute dinhmun chu.. . Mimalin emaw, a huho emaw ten hun lo la awm tur chungchang zia an khel a, a hlimthla an lo entir lawkte kan ngaisang a nih chuan, Pathianin kan zavaia ze khel tura min kohna, 'Pathian kutte hmang tura thu min pekte' hi sawi buai lovin zawm mai ang u..

TAWNG HRIATLOH

(Tawng Hriatloh chungchang hi zawhna a awm leh zauh zauh thin a, he groupa kan lo post tawhte leh comment tha deuhte la khawmin ka rawn compile a, group memberte'n chhiar theuh kan tum dawn nia.) Tawng hriatloh hi AD 34 vel lai atang khan Kristiante zingah a awm chho ve zel a. Mitam takin an buaipui a, kal sual theihna hmanraw pakhat ni thei hialin a lang a, chuvangin Bible zirirna hi kan hriat apawimawh em em a ni. Tawng thilpek hi Bibleah pawh Thlarau thilpek zingah a awm ve tlat a, kan dovin kan hnawl ngawt tur a ni lo. Tun laia dawng leh chang zela la inhriate hian Bible-in tawng thilpek a sawi ang dik tak kha an dawng em? Hengte hre tur hian a bulte atangaTawng hriatloh lo awm tanna leh a rah chhuahte, Bible atang leh hmasang hun atangin kan chhui ang a, a sei deuh hlek dawn a, dawhthei taka chhiar kan tum dawn nia. Tawng hriatloh kan tih ang chi, a sawitu leh a changtu pawhin a awmzia a hriatloh hi Kristian lote zingah pawh hmasang atang tawh khan hmuhin a lo awm tawh bawk a ni. RINGLO MITE ZINGA TAWNG HRIATLOH HMANNA: 1) BC 100 vel khan, Byblos khua atangin Amon sakhaw betu tlangval pakhat chu, a pathian hnena thil hlan a hlan laiin, a pathian chuan a rawn man ta a, engmah mumal nei lovin a au chhuak a. Hetih hun lai hian sakhuana lamah phurna nasa tak a awm a. Chuta tang chuan mumal nei lova tawngna hi alo awm ta a ni. (GA Barton, Archeology &the Bible, p.253) 2) Plato (BC 429-324) sawidan chuan, chhungkaw tawngtainaah duhthu vang leh tihluih vang pawh ni lovin, nikhaw hre lova auchhuahna a lo thleng a, an lo harh leh chuan mi tihdam theihnate an lo nei thin. An tawng awmzia an hre lova, hrilhfiahtu anmamawh thin a ni. (Dialogues of Plato) 3) Sibylline sakhuaa zawlnei nu, Dellos thliarkara mi chu Apollo pathian nen inpawlna an neih laiin tawng hriatlohvin a tawng. (Aneid Book by Virgil, BC 79-70) 4) Delphi khuaa Pythoness nu hnenah hian ramhuai a lo lut a, a kâ atangin phuan alo chhuak buah buah mai a, tawng hriatloh in arak ta chiam mai a, Puithiamte chuan a awmzia hriat tumin an lo chang ran a ni.(Chrysostom's church father) 5) Persia rama Muslimho zingah pawh tawng hriatloh hi a awm ve a, 'Alla, Alla' tia an sawi lai khan, khurhna in a rawn man a, tawnghriatlohin an tawng chiam thin (Estolee) 6) Greenland-a Eskimo zingah te, Tibet lehChina-ah te, an puithiamte chu an pathian biaa an lam laiin English, German leh French tawng tein an rak vak vak mai a, Shakespeara thute an chham tel nawk nawk mai a ni.(Arctic Adventure + V.Raymond Edmand,Wheaton College Principal) Hengte hi ringlo mite zinga tawng hriatloh lo awmdan te chu a ni a. Hetianga setana hian ringlo mite zingah pawh alo thlentir thin avang hian, tun hunah pawh hian a derin ati leh thei tho tih chu chiang sa a ni a. Eden huan atang tawh khan atak leh a lem, thudik leh dawt hi a lo awm kawp chho thin reng a ni. KOHHRAN PUIPATE NGAIHDAN: Justin Martar (110-163 AD) chuan Tawng hriatloh hi Thlarau thilpek, Kohhrana la awm niin a sawi a, a sawi chiang teh chiam lo. Ireneous (126-207 AD), Tertuliana(166-220AD) leh Origena (185-254 AD) te pawn,Thlarau Thilpek, mi tlemte chauhvin an dawn niin an sawi. Eusebiaus (126-180 AD) ve thung kha chuana thlawp lo hle mai a, ti hian a sawi-Montanus-a tun hnai lawka ringthar hoten phurna leh zauthauna nasa tak an changa, mumal nei lovin an tawng a, Kohhran tihdan thin ang takin thupuanna te an nei a, Thlarau diklo a mite tikhatin mumal neilo tawpin an râk thin a, hurna leh mipat-hmeichhiatna lama insum theilohnate an tichhuak thin- tiin. NICENE HNU LEH MIDDLE AGES HUN LAIA AN NGAIHDAN: Tobenia thliarkara MONK puithiam pawl hmuchhuaktu, Pachomius (292-348 AD) chu lungpui chungah kum 15 a ţhu a, tawnghriatloh thilpek a dawng a, thil mak tihtheihna neiin, Nile lui chu Awle chunga chuangin a duh hun hunah a kal kai thin niin Phillip Chaff chuan a sawi. Chrysostom (345-407 AD) chuan, "1 Kor.12 hi hrilhfiah a har em em a, a chhan chu henga Thlarau thilpekte hi a awm tawh loh vang a ni," a ti hmiah mai a. Augustine(345-430 AD) chuan Johana thawn khatna a hrilhfiah a, Apostolte hun lai khan ringtute chungah alo thleng a, Thlarauvin tawngna apek angin an la zir ngai loh leh an la hriatngai loh tawngin an tawng, a ti a ni. MIDDLE AGES: HUN LAI HAWL LEH HUN THIMLAI: Zawlneinu an tih mai Hildegard (1098-1179) chu hrisel lo tak mai a ni a, inlarna a hmu thin a, thil mak tih theihna leh tawng danga tawng theihnate pawh a nei a ni. RomanCatholic puithiam Vincent Ferrer (1350-1419) hi tawng chi khat chauh thiam a ni a, a zin velnaah erawh chuan tawng chi hranghrangin a tawng thei niin Catholic Encyclopedia chuan a sawi a ni. REFORMATION HUN LAI: A.G. kohhran a mi Thoman Zimmerman chuan, " MARTIN LUTHERA hi 1483 ah a pianga, 1546 ah a thi a. Luthera hian tawng thilpek a dawng a, Hebrai, German, Latin lehGreek tawngte a thiam," tiin a sawi. Francis Xavier (1506-1552) pawh hian tawng thilpek a dawng a, thilmak te pawh a ti thin bawk a ni. REFORMATION HNU: Isabeu Vincent hi kum 10 mi lek a nih laiin tawng hriatloh in a tawng a, naupang dangten an zuia, midangte pawhin an dawng zel a, an la hriat ngai loh french tawng te in an tawng thin. JANSANISTA ho hi kum zabi17-na vel khan tawng hriatloh dawngin an insawi a, rilru fim nei lovin an phur ang angin an kal a, Pope pawhin a duh lo hle. Kum zabi 17-na lai vel bawk hian QUAKERS pawlte hian tawng hriatloh thilpek dawng in an insawi a, an rilrua lang a piang hi Bible thu aiin an ngai pawimawh zawk bawk. ARVINGITES pawlte hian Bible-a tawng hriatloh thilpek kha hlawm hnih-ah an then hrang a, Penticost ni a mi leh Korinth khua amite chan ang chi khan; anni ho hian Korinth khua a mite chan ang kha changin an insawi a ni. SHAKERS (1747) ho pawh hian tawng hriatloh an dawng a, mahse an thusawi awmzia hi an hre bik lo a ni. TUN LAI HUN PENTICOSTALISM LO CHHUAHDAN: Richard G Spurling hi Tennessee state, USA-a Baptist pastor a ni a, 1896 ah Tennesse-ah harh tharna inkhawmpui an nei a, hetah hian tawng hriatloh alo thleng ta a. Heta tang hian Church of God hi a din ta a ni. Charles F Parham (1873-1929) hi penticostal mov't puipa ber a ni. 1898 ah Bethel Healing Home a din a, 1900 ah Bethel Bible College a din leh a. Zirlai naupangte Thlarau Baptisma chan dan a zirtir a. Thlarau Baptisma chang ngei tih hriatna chu tawng hriatloh hi a ni, ati. WJ Seymour hi negro thu hriltu a ni a. April 9,1906 ah Los Angeles hmuna thu a sawi laiin mi 7 in Thlarau changin tawng hriatloh in thu an sawi a. A rawngbawl zel naah, mihrang hrang ten inlarna te an hmu a. Chuta tang chuan Ajusa street missionary te lo chhuakin, penticostal movement hi a lo lar tan a. Tunah chuan ram hrang hrang 73 ah an lo awm ta a, Assembly of God (AG) tih an ni. Tawng hriatloh hmanna chu atirah chuan protestan ten an duh lo viau a, mahse April 30, 1960 atangin protestan-ah an rawn inzep lut a, pawl 50 zetin an pawmpui tawh a, 1967 atang khan Roman Catholic pawhin an pawm ve ta a ni. Heng tawng hriatloh te hi hmasang atanga tun thlengin, ringlo mite leh Kristiante zingah alo awm tawh a. A awmlo tih rual ani lo va, a awm ngei a, an chang ngei bawk a. Amaherawh chu, Biblea tawng thilpek asawi-te nen hian a in-ang reng em? a dik reng em? tih erawh kan hriat a tul a, kan chhuichho zel dawn a ni. BIBLE SAWIDAN: NT a tawng hriatloh kan tih hi Greek tawngin GLOSSA a ni a, NT ah hian vawi 55 vel zet hman a ni. Heng zinga vawi 15 hi "LEI" (Tongue) sawi nana hman a ni ( Mk.7:35; Lk.16:24; Tirh.2:3; 1Joh.3:18 etc.) Vawi 7 chu "HNAM TAWNG" sawi nana hmana ni (Thup.5:9; 7:9; 10:11; 11:9; 13:7; 14:6;17:15) "TAWNG" thilpek sawi nan bik liau liau vawi 25 zet hman a ni bawk (Mk.16:17; Tirh.2; 19;1Kor.1; 13; 14 ah te). Greek Dictionary ah chuan GLOSSA tih reng reng hi TAWNG tihna a ni ringawt mai. NT ah hian tawng sawi nana hman a ni a, chuvangin 'hriatloh leh mumal neiloa tawng' sawi nana hman pawlh theih a ni reng reng lo. TAWNG THAR: Mk.16:17 ah hian Lal Isuan,"Tawng thar tein an tawng ang" tiin a sawi a. Penticostal kohhranho hian hei hi chang chawiin, tunlaia an kohhrana tawng hriatloh, mumal neilo, a sawitu pawhin a awmzia a hriatloh, hrilh fiahtu awm chuang lo,Khuangte nena lampui vak vak chi angah hian an bel thin a, mahse a nih hmel chiah loh a ni. Heta Tawng "Thar" a tih hi a awmzia kan hriat a tul a. Greek tawngin 'Thar' tihna 2 a awm a- 1) KAINAIS: Hei hi Quality lam sawina a ni a. Entir nan, second hand kawr kan lei a, kan tan chuan kan neih thar a nih avangin "Kawrthar ka nei" kan ti thin a. Thil awm tawh sa diam kan va neih thar kha a ni. Hei hiKAINAIS awmzia chu a ni. 2) NEOS: Saptawngin NEWS an ti a, hun chungchang sawina atana hman a ni. Entirnan, nitina chanchin lo awm thar, la awm ngailo, awm thar diai sawina bik a ni. Hei hi NEOS awmzia chu a ni. Tichuan, Mk.16:17-a tawng 'thar' sawi nan hian NEOS hmang lovin, KAINAIS a hmang tlat. Chumi awmzia chu- Tawng awm tawh sa, mahse ala thiam loh leh ala hman ngai loh, hriat pawh ala hriat ngai loh ni si, Thlarauva tawng theihna thilpek a dawn avanga alo hman tak sawina a ni a, chu chu 'Tawng thar' (KAINAIS) chu a ni. Heng- Isa.28:11 te, 1Kor.14:21 te a 'tawnghrang' a tih te, 'awze mite ka leh ram dang mite hmuiin', a tihte awmzia pawh hei bawk hi a ni a. Hnam dang daih, tawng hrang daih hmangin Thlarauvin a tawngtir ang a, chu chu ringlote tan Pathian hnathawh ngei a ni tih chhinchhiahna a ni dawn a ni. Chuvangin,Mk.16:17-a Lal Isuan "tawng thar" a tih hi tun laia mihlim inti thenkhatte, awmzia leh mumal pawh nei lova an rak buai nuai nuai nen hi chuan a in an loh hmel hle a ni. PENTICOST NI-A TAWNG THILPEK: Tirh.2:1-4 ah hian, Lal Isuan alo sawi lawk tawh ang ngei khan, tawng thara thu hrilna a lo thleng ta ngei a ni tih kan hmu a, hei hi tawng thilpek chu a ni. Tawng thil pek chu a awm ngei a, hnial rual ani lo, amaherawh chu Thlarau atanga tawng thil pek chu, mumal nei lo leh awmze nei lo,tawng pawng rak vak vak a ni lo tih chu a chiang hle a. Chutih a hnekin, ram hranga awm leh hnam hrang hrang 10 chuang zet ten, Thlarauvin a tawngtir ang a tawng dang zela thu an sawite chu an pian pui tawng angin an lo hre thei vek zawk a ni.Tawng pawng rak vak vak a ni lo va, Pathian thil tih ropuizia, kha laia hnam chi tinte hnenah khan Thlarauvin tawng dangin a sawitir zawk a (v-11), Thlarauvin a tawngtir ang zelin tawng dangin an tawng mai a ni(v-4). Chuvangin, penticost ni-ah hian tawng danga tawng theihna thilpek an dawng a, chubakah, an tawng ngaithlatu lamte pawh khan, a awmzia hriatthiamna thilpek an dawng ve bawk niin alang. Chutiang bawk in Pathian Thute chu Pathian Thlarau vek lo chuan tuman an hre lo tih a ni si a (1Kor.2:11) Penticost ni-a Thlarau thilpekah hi chuan, a sawitu leh a ngaithlatu tur ten an hriat theih "tawng" ngei a tawngna a ni. 1Kor.12:10,28-na ah hian, Thlarau thilpekte zingah tawng chi hrang hranga thu sawitheihna hi a lang a. Tawng hriatloh (Glossa)hrilhfiah theihna thilpek a awm thu a rawn sawi leh a. Heta Mizo Bible-a 'Tawng hriatloh" (unknown tongue) ti a a dah hi ,Greek Bible leh English Bible-ah a awm lo. Living Bible-ah chuan, "Midang hnenah ala zir ngai loh tawnga tawng theihna a pe" tiin a sawi. Chuvangin helai thua tawng thil pek arawn sawi pawh hi a hmaa kan sawi tawh ang tho kha a ni. KORIN KHUAA TAWNG HRIATLOH: 1Kor.14:4 Tawng hriat lohva thusawi chuan mahni chauh a insiam tha thin, thu hriltu erawh chuan kohhranho a siam tha zawk thin. 14:5 Tin, in zain tawng hriat lohtea thu in sawi ka duhsak che u a, nimahsela thu in hrilh ka duhsak lehzual che u a ni; kohhranhovin insiamthatna an hmuh theihna turin a hrilhfiah leh nghal loh chuan thu hriltu chu tawng hriat lohtea thusawitu ai chuan a ropui zawk reng reng a ni. 14:6 Tunah unaute u, tawng hriat lohtea thusawiin in hnenah lo kal ang ila, hriattirna lam emaw, hriatna lam emaw, thu hrilna lam emaw, zirtirna lam emaw, in hnena ka sawi si loh chuan, engnge ka tihsawtna che u awm ang? 14:7 Thil nung lo, ri theite pawh, phenglawng emaw, tingtang emaw hi mumal neia a rik loh chuan eng hla nge an tuma an kaih, engtin nge a hriat theih ang? 14:8 Tawtawrawt hi mumal nei lova a rik chuan tunge ral kap turin inbuatsaih ang? 14:9 Chutiang bawkin nangni pawhin lei hian tawng hriat awla in sawi loh chuan eng thu nge in sawi engtin nge a hriat ang? Boruaka tawng mai in ni ang asin. 14:10 Khawvelah hian tawng chi hrang tam tak a awm a ni ang e, nimahsela awmze nei lo reng reng a awm si lo. 14:11 A tawng awmzia erawh chu ka hriat si loh chuan kei hi a sawitu tan awze mi ka ni ang a; a sawitu pawh chu ka tan awze mi a ni bawk ang. 14:12 Chutichuan, nangni pawhin thlarau lam thilpekte chunga thahnem inngaih avang hian kohhranho siamthatna tura in ngah theih nan zawng rawh u. 14:13 Chuvangin, tawng hriat lohva thusawi chuan a hrilhfiah theih nan tawngtai rawh se. 14:19 nimahsela kohhranho inkhawmnaah chuan tawng hriat lohva thu singkhat sawi aiin mi dangte ka zirtir theih nan ka hriattheihnain thu panga chauh sawi ka duh zawk a ni. 14:27 Tupawhin tawng hriat lohva thu an sawi chuan pahnihin emaw, a tam berin pathumin emaw ni sela, inchhawk zelin ni bawk rawh se; tin, mi pakhatin hrilhfiah rawh se; 14:28 hrilhfiahtu an awm loh erawh chuan kohhranho inkhawmnaah chuan ngawi rengin awm sela, mahni leh Pathian hnenah sawi rawh se. Eng pawh ni se, Korinth khua hi kha tih hun lai khan Ramhuai biakna leh Wichcraft lamah an sang em em tih hriat tur a ni a. He Korinth khuaa tawng hriatloh ang hi Kohhran hmasa dang zawng zawngte khan tumahin an chang ve miah lo tih hi chhinchhiah tlat tur a ni. Thlarau Thianghlim thil pek vek ni ta se, engvangin nge awmze hriat loh tawng, mi dangin an lo lehlin/ sawifiah chawp ngaia thusawi theihna chu Kohhran dangahte khan chang an awm ve miah loh tih hi ngaihtuah ngun a ngai a ni. Tirh.Paula hian an tawng hriatloh phuah chawp vel chu duh lovin, mawi hnai taka a khakna a ang zawk em em a ni. TLIPNA: Tawng hriatloh kan tih hi a awmzia tak tak dispensation atanga kan chhui dawn chuan babel-a tawng tihdanglam atanga hnam (nationalism) lo piang ta leh pentikos ni-a tawng inhriat pawh lehna (internationalism) leh lei (tongue) leh fire (cleansing of curse) te nen hian en mil zar zar tur a ni zawk e. Sawi zui tur ber chu kan ngaihdan, kan pawmdan, Bible atang leh secular history & present leh science atanga han examine kual vel tur a ni. Nia, Pentikos leh a hnu a TAWNG chungchang kan indepth dawn chuan OT-a Tawng chung chang atanga kan chhui chhoh zar zar a ngai a, an in ban let nalh teh mai a nia, hei hi kan zuk hriat fiah hnu-ah chauh hian nationalism hi Pathian institution a lo ni miahlo tih kan zuk hrethiam dawn a ni. Pentikos ni-a an lei phuarna hal ral sak a nih (symbol in) chiah khan one language mihring in kan lo hmang leh thei ta chiah a, chutah chuan nation indaidanna bang TAWNG hi pathian in a rawn thiat leh ta chiah bawk a ni. Chu chu Pathian in kum 2500 a lo ensan tawh Jentailte, Babel atanga arkhawthimdai tak meuh meuh a lo vak vai hnamte lam a rawn hawi leh ta tihna a ni. Aropuiin a lawmawm turu asin aw.... onoooo...bala..shaaaaa..barak...tih vel a tual chhung a lo inlak thlarau mi na lam a ni lul lo, one world, one language, one nation, one kingdom manifesto lam daih a ni zawk si a.

GENESIS: NI, THLA LEH ARSITE SIAM HMAIN ENG A AWM THEI EM?

Ni khatna ah chuan: Gen.1:3 Tin, Pathianin, “Êng lo awm rawh se,” a ti a. Tichuan êng a lo awm ta mai a. 1:4 Tin, Pathianin êng chu a en a, tha a ti hle a: tichuan Pathianin êng leh thim chu a then ta a. ....tichuan tlai lam a awm a, zing lam a awm bawk a, a ni khatna chu. Ni lina ah chuan: Gen.1:14 Tin, Pathianin, “Chhûn leh zân thenna tûrin vân boruak zau takah chuan êntute awm sela, chûngte chu chhinchhiahna te, hun bi te, nî te, kum te hriatna tûr ni rawh se: 1:15 lei chung ên turin vân boruak zau takah chuan êntute awm bawk rawh se,” a ti a: tichuan chutiang chu a ni ta a. 1:16 Tichuan Pathianin êntu ropui zawk chu chhûn rorel tûrin, êntu ropui lo zâwk chu zân rorel tûrin a siam a: arsite pawh khi a siam bawk a. Pathianin ni khatna ah eng a siam a, ni lina ah Ni leh Thla leh Arsite a siam leh chauh niin a lang ta a, helai thu hi Bible ringhlel tute sawi nuam tih lai tak pawh a ni reng bawk a. Bible chhung atang vekin he lai thu hi chinfel i han tum dawn teh ang. Gen.1:1 A tirin Pathianin lei leh van a siam a....... Heta kan chhinchhiah tur pawimawh tak chu- Pathianin Lei leh van a siam ni hi Bibleah ziah lan a ni lo- tih hi. Heaven (Van)ah chuan eng awm? Ni te, thla te, arsi / galaxies. Hebrai context a kan en chuan 'heaven and earth' in a kawh chu universe pumpui ( the entire created universe) hi a ni. Chik lem loh chuan, a tirah Pathianin lei a siam phawt a, chu mi hnuah Ni leh thla leh arsite siam leh chauh niin a lang thei a, mahse hei hi a dik a nih chuan, " A tirah Pathianin engmah lo (nothing) leh earth a siam, ti a ziah a ngai dawn a ni. In man thiam em? Hei vang hian confi takin, a tirah Pathianin lei leh universe pumpui (heavenly bodies) te a siam a ni tiin kan sawi ngam ang. Hebrew a 'siam' tih hmanna hi chi 4 a awm a. 1) Bara - hei hi awmlo atanga thil siam chhuak (create) tihna. 2) Asah- hei hi 'make/ produce' sawina, eg, Pathianin tui a then hrana, boruak zau tak a siam tak kha/ Lei awm tawhsa atanga thlai chiten mahni chi awmdan an chhuah ang kha. 3) Banah - build, eastablish, Adama atanga Evi a siam chhawn te, insa tihte, chhungkaw din, tih sawina. 4) Yatsar- to form, fashion, plan etc., ruahman, thuam tha etc.sawina, eg, vaivut a thuam tha a, mihring ruangam angin a siam. Tichuan, Gen.1:1 ah hian 'bara'/create chu hman a ni ta a ni. Joba bung 38 ah kal daih ila.. Joba 38:4-9 Leilung nghahchhan ka phûm lai khan khawiah nge i awm? I hriat thiam chuan sawi rawh. A len lam bite tunge thliah, i hre meuh maw? A nih leh, a chung awl tehna tunge zam? A nghahchhan chu khawiah nge a din ngheh a, Tunge a kil lung phûm ni, Varparh arsite an zai khâwm a, Pathian fate zawng zawng an au lai khan? Hei hi Gen.1:1 chhunzawmna chiah a ni. A tirah Pathianin lei leh van, arsite a siam a, lei lenzawng turte pawh a bithliah a, chutih lai chuan *Lucifer a la hel lova, Pathian fate zawng zawng hlim takin Pathian fakin an au a nih chu. Evi thlemtu Rul phenah khan Lucifer/setana a awm a; Evi a thlem hma, hetih lai hi chuan Lucifer/setana pawhin hlim takin Pathian a fak ve ngei ang tih a hriat theih a, Chuti anih chuan he hun hi Adamate siam an nih hma daiha thil thleng a ni tih a rin theih a ni. Joba leh Daniela ziak kan en chua Pathian fapa/fate zawng zawng' tihah hian Lucifer/setana hi a tel ve ngei tur a ni e. Tichuan, hun eng emaw chen a liam hnu chuan *Lucifer/setana a hel ta a, Pathian hnen atanga paih chhuah a ni ta a. Heng a hnuaia Bible thute hian Bubulon leh tura Lal phena awm setana chungchang a rawn sawi lang a ni. Isaia 14:12 Aw 'varparh,' 'zing lam fapa,' engtizia nge van ata i tlak tak chu le! Hnam tin titlâwmtu, engtizia nge lai sah thlaka i awm tak chu le! 13 I rilruah chuan, 'Vanah ka chho vang a, Pathian arsite chung lamah khian ka lalthuphah ka chawi sâng ang; tin, inkhawmna tlâng, hmâr tawp reta awmah chuan, ka thu ang a: 14 chhum aia sâng zawkahte khain ka chho vang a; Chungnungbera ang maiin ka awm ang, i tih thin vei nên khan. 15 Nimahsela Seol-ah, klhuarkhurum tawp retahte chuan, hruai thlakin i awm dawn si. Ezek. 28:12.......Tha famkim tak, finnaa khat, mawina tinreng! 13 Pathian huan Edenah i cheng; Lunghlu tinreng i in bel a, Sardion, topaz lung leh diamond. Berul, Onuks, jaspi, sapphir, smarakdin, karbankul, A phûm nghehna a ziak mawina rangkachaka siamte Nangmah siam nîa buatsaih tawhte chu. 14 Nang chu vengtu cherub hriak thih i ni; Pathian tlâng thianghlimah ka wmtîr chia, Meivam iang lung zingah i leng. 15 I tha famkim siama i awm ni ata, Nangmaha khawlohna a awm hmâ rêng zawng. 16 I sumdawnna a pung tual tual, A tikhat che pawngnêkin, Sualah i lo tlu e, Pathian tlâng hnawmhnêa'n ka hnawl che, Vengtu cherubin a hnawt chhuak che, Meivam iang lung zing ata. 17 I mawina vanga lo chapovin, I ropuinain i finna tikhawlovin, Leiah ka paih chia, Lalte hmâah mualah ka pho che-ennawmah. Hetih lai hian khawvelah Dinosaurs, homonids, java man, peking man, reptiles hote, archeology in an fossil a hmuh chhuahte hi an cheng a ni mahna, (hei hun hi Gen.1:1 leh 1:2 inkara hun rei tak tla zep, Gap theory innghahna hi a ni, Bible in engmah a sawi lang lem lova, mahse Gen.1:2 a Lei a lo ruak ta ngawt mai te, tuiin a chimpil vek mai leh alo thim mup mai hi a a chhan kan zawn chuan he hunah hian Pathian duhoh zawng thil lian tham tak a thleng anga, thim leh tui hmangin khawvel chu hrem a ni ta a ni ang tih hi a rinawm em em a ni. Lucifer/Setana hel hnu fe ah chuan Pathianin Lei chu thuam that a duh ta a, chu chu Gen.1:2 a kan hmuh chiah, "Lei hi a chhia a, a ruak a....a thim mup a" (Hebrew: Tohu wa bohu- Eng-chaos, desolate- rauhsan) a tihna chhan chu a ni thei ta chiah a nih chu. Engvanga tui chung chu lo thim mup nge a nih? Bible hian a chhan min hrilh chiang khawp mai.. Joba 38:8-9 Tuipui chu chhula a lo chhuah lai khan Tuin nge kawng lo khar hnan? A silhfen atân CHHUM ka siam a, A tuam puanah THIM chhah tak; Lucifer/Setana hel hnu chuan lei chu thim chhah takin Pathianin a tuam a, chhum nasa takin a khuh bawk a, Ni leh thla leh arsite a hliah thim vek tihna a ni, chu chu Pathian Thlarau chuan a awp reng a ni. Tichuan, khawvel thim mup tawh chu nunna a awm leh theih nan chei that (repair) a lo ni leh dawn ta a ni. Gen.1:3- Ni khatna-ah chhum chhah tak lak kian then a ni ta a, eng a lo awm ta, mahse direct in ni leh thla leh arsite a la lang thei lo a, an eng erawh chu a lang thei ta a ni.. Ni 2-naah tui a then hrang a, boruak zau tak, nunna awm theihna tur a siam ta a. Ni 3-naah tui te chu a then fel leh veka, khawmual a lo lang ta a, thlaite pawh a siam ta bawk a, photosynthesis a awm thei nghal bawk ang. Ni 4-na ah chuan, chhum te chu lak kian fel a ni ta a, ni leh thla leh arsite a takin a hmuh theih ta bawk..hei hi hun chhinchhiahna atana a pawimawh a, Hebrai tawngin 'Owth' leh 'Moedim' tih a ni. A hnua Pathianin ala siam tur ramsate, savate leh mihringte tana hun chhinchhiahna, day, month, season, year te chhin chhiah nan a pawimawh dawn tih a hriat vang a ni. Helaia thilsiam chung changah hian 'bara' kha hman a ni tawh lo ta reng a, 'asah' (made) tih hi hman a ni. 2 Petera 3:5-6 Heng hi an haider lui si thin: Pathian thuin hman laiin vante a lo awm a, lei pawh tui ata leh tui zingah awm khawmin a lo awm a; chungah chuan chu mi laia khawvel awm chu tuiin a chim a, a boral ta, tih hi; Hei hi tuilet sawina a ni thei a, Khawvel hmasa, tui leh thim hmanga hrem tak chungchang sawina pawh a ni thei e. Bible hi dual meaning/triple meaning/ Multilayer......awmze eng emaw zat nei thei a ni si a.

EXODUS 6:6 PATHIAN THU DIK TAK CHU:::

Khawvel thang chho zelah mithiam pui pui, hre ril tak tak an lo chhuak zel a.
Chutin kan sakhaw lehkhabu Bible meuh pawh mahni ngaihdana sawi rem leh herrem phet tum kan lo piang ta zel bawk a. Kan tanchhan leh ngaihdan zul atang chuan anna leh inzul hmel tak tak na pawh a awm ve ngei ang. Mahse thudik chu kan innghahna Bible atang hian chhuichiana zirchian tur ah kei chuan ka ruat a. Mithiam pui pui te thusawi leh keini aia zirsang thusawi a nih avanga awi ngawt lovin an thusawi chu Bible nen a in rem em tih hi inzawt hmasa thin ang u.
.
Tun tuma ka lo sawi tur Exodus 6:6 thu pawh hi zirchiangla kei aiin sawi tur i hre tam zawk ngei ang. Helai thu "BAN PHAR" han tihlai hian mi thenkhat chuan Kraws kan han tinzawn nghal a. Heihi a dik chiah reng em??? Exo 6:6 Thu hian Isua (YAHSHUA) chungchang emmi a lo sawi??? Yahshua hi YHVH a ni tihna chu a lo ni reng em???.
.
Awle EXO 6:6 " CHUVANGIN ISRAEL THLAHTE HNENAH CHUAN," KEI JEHOVA KA NI A, AIGUPTA HOTE PHURRIT LAK ATA HI KA HRUAI CHHUAK ANG CHE U A, AN BAWIHA IN AWM HI KA CHHUAH TIR ANG CHE U; TIN, NASA TAKA NGAIHTUAH CHE UIN BAN PHAR MEUHVIN KA TLAN ANG CHE U; TIN, KA NI ATAN KA NEI ANG CHE U A, TIN, KEI IN TAN PATHIAN KA NI ANG A; TICHUAN KEI HI JEHOVA, IN PATHIAN, AIGUPTA HO PHURRIT LAK ATA HRUAI CHHUAKTU CHE U KA NI TIH IN HRIA ANG," ti a, a lo sawi hi uluk taka chhiarin han ngaihtuah teh ang aw. Kraws a Yahshuan thlanna hna a lo thawh tur thu sawina a lo ni reng em??? Kohhran thenkhat leh mimal tu te emaw chuan helai thu hi JEHOVA'N banphar meuhin ka thlan ang che u a tih hi Thuthlung thar a Yahshuan Kraws a min lo tlanna hna a sawi lawkna a ni e. Chuavang chuan Thuthlunghluia Kei JEHOVA ( PA ) ti tu hi Yahshua ngei a ni a. Chuvang chuan Yahshua hi YHVH ( PA ) kha a ni ngei e tiin Pulpit tlang chauh duhtawk lovin Internet khawvelah pawh thehdarh a ni chho mek zel a,,, A lo dik reng emmi???
.
Exo 6:6 i chhiar zawh tak atang khan a nih hmel viau em??? Kei chuan Aigupta ho lak ata Ban chak taka hruai chhuah tur thu a sawina bak ka hmu lo a. BAN PHAR ati tak avanga Kraws a min tlanna lo tih ngawt pawh chu a huaisen thlak fu lo maw??? Hmanlai Judate an thil tih tur chu an ti ngei dawn a nih tih lantirnan te leh an intiamkamnan rorelna hmunah te BANPHAR meuhin an sawi thin a. Chutiang chiah chuan YHVH pawh chuan a thiltihtheihna hmanga a tlanchhuah tur thu a sawina leh a intiamkamna a ni tih hi hriat hmaih loh a tha khawp mai. Chu a thusawi ngei chu a dikzia Deuteronamy 5:15 ah chiang tak in kan hmu nghal bawk ," NANG PAWH AIGUPTA RAMAH KHAN BAWI I NI TAWH A, LALPA I PATHIANIN CHUTA TA CHU KUT CHAK TAK LEH BANPHARA A HRUAI CHHUAH CHE I NI TIH HRE RENG RAWH," helai thu hian Israel fate chu Aigupta bawi ata a hruai chhuah thu a sawina a ni REF EXO 6:6 Kraws a khenbeh a sawina a ni reng reng lo.
.
2Lalte 17:36 thu pawh hian BAN PHAR Exo 6:6 a lo sawi hi Kraws Yahsua BAN PHARA min thlanna thu a lo sawi lo zia a ti chiang awm e. Exo 6:6 Deu 5:15

JOHANA 8:24 BIH CHIANG ANG U AW...

Thil reng reng hi kan tlir dan leh kan en dan a zir hian a danglam in . Thil dang daih pawh a nih theihna a awm tho mai.... .
Chutin kristian sakhaw rindan ah pawh hian ka en dan a zir hian ka hmuh dan a dang mai a ni... I hma a paper var vek kha i tarmit dum khan han en teh... Chuan i tarmit dang a sen leh a hringte chutiangin rawng dang dang khan han en teh. E nge i hmuh tak i tarmit vuah avang khan paper var vek nisi kha a sen, a dum a hring ten i hmu ang ti raw. Kha tiang deuh kha sakhua chu a ni mai a. Kan en dan leh kan tlir dan a zir hian a danglam in a hrang mai. a ni. Eng tarmit pawh vuah la i en chu Paper a ni tih i hria a,, i buaina ber chu a rawng a ni ta. Hrechiang tur chuan i tarmit i phel a i en a ngai a ni…

Awle khitiang deuh chiah khian thil reng reng hrechiang tur chuan engmah ngaihtuah lo a kan tlir a ngaih chang a awm thin. Mahni rilru lam awn sa a i tlir tang tang a nih chuan a rawng dik tak i hmu ngai lo ang.
.
Tun tumah pawh hian Johana 8:24 thu hi a bul atang in. Awn bik awm lemlo in i han bih chhin ang u hmiang,," CHUVANGIN, INHNENAH, IN SUAL NEI RENGIN IN THI ANG,, KA TIH KHA; ANI CHU KA NI TIH IN AWI LO CHUAN IN SUAL NEI RENGIN IN THI MAWLH ANG, A TI A." he thu ah hian mi tam tak chu an buai a,,, ANI CHU Atih hian Thuthlunghlui a mi YHVH (PA ) ngei a kha ka ni a tihna ani e ti kan han awm a. Ngaihtuahna tawi deuh tan chuan pawm mai awl tak pawh a ni hmel. .
Mahse khi lai thu khi han chhui chian chuan Thu thlunghlui lam a YHVH ( PA ) kha ka ni e atihna a nih hmel lemlo.
.
Chipchiar deuh zawkin han boh dawn ta ang ila. Johana 8:19-24 lai thu a tang hian a chiang viau aawm e. 19-20 thu ah hian Juda ten Yahshua hnenah, Khawi a nge i pa (YHVH) an tih khan, Yahshua chuan Nangnin min hre lo, ka pa pawh in hre lo, kei mi hria ni ula chuan ka pa pawh in hria ang a ti a, Chu mi hnu ah 8:23-24 ah hian ," NANGNI HNUAILAMA CHUAK IN NI; KEIZAWNG CHUNGLAMA CHHUAK KA NI;NANGNI HE KHAWVEL CHHUAK IN NI, KEI ZAWNG HE KHAWVEL CHHUAK KA NI LO, CHUVANGIN IN HNENAH , INSUAL NEI RENGIN IN THI ANG KA TI KHA, ANI CHU KA NI TIH IN AWI LO CHUAN IN SUAL NEI RENGIN IN THI MAELH ANG ," a ti a. Chutah a zirtir te chuan Tu nge maw i nih leh??? an ti a. Yahshua chuan," ATIR ATA IN HNENA KA SAWI KHA. NANGNI............ MI TIRTU CHU MI DIK TAK A NI, A HNENA THU KA HRIAT APIANG KHAWVELAH KA HRIL HI," a ti a , Johana chuan helai thu vek ah hian ti hian a sawi a," PA (YHVH) THU AN HNENAH A SAWI TIH AN HRE LO," tiin...
.
Tunlai a mi thenkhat pawh hian he Yahshua thu sawi Johana 8:24 lai thu hi hre sual in " ANI" a tih hian Thu thlunghlui a PA (YHVH) ngei a kha a ni e. Kan han ti piap piap mai a. A hunlai Juda ho te pawh kan ang lek lek a lawm le.... Dik tak chuan Yahshua tirtu Pa (YHVH) a nei a ni tih hi hrelo kan tam khawp mai. Amah Yahshua kha PA (YHVH) a ni nghal emaw kan lo ti a,, Yahshua PA (YHVH) a neih thu leh Pathian fapa khawvela lokal tur zawlnei ten an lo sawi lawk a kha "ANI" kha ka ni a tihna a ni tih hi kan hmu thiam thei tlat lo mai....
.
khi tah kan sawi tak chiah khi a hnuai 8:28 na i chhiar chuan i hr fuh ngei ang leh,"" CHUTICHUAN, YAHSHUA VEKIN ," NANGNIN MIHRING FAPA HI IN KHAIKAN HNUAH, ANI CHU KA NI TIH LEH, KEIIN MAHNI THUIN THIL ENGMAH KA TI LO VA, PAIN MI HRILH ANG ZELIN CHENG THU HI LA SAWI ZAWK A NI TIH IN LO LA HRIA ANG," tiin a hrilh a. .
Yahshua chu kraws a khaikan a nih hnuah 8:24 a lo sawi ," ANI" tih chu kan hrefiah dawn chauh a nih chu.... Chumi hnu Yahahua kraws a khaikan a nih hnu khan Khan Yahshua thu sawi ," ANI" tih chu sipai za hotu leh a hnena midang awm ve te chuan " ANI" tih chu amah Yahshua ngei kha a lo ni tih an hre ta a," TIN, SIPAI ZA HOTU LEH A HNENA YAHSHUA VENGA AWM VE TE CHUAN LIRNGHING LEH THIL AWMZIA CHU AN HMUHIN AN HLAU TA EM EM A, " HE MI HI PATHIAN FAPA A NI NGEI MAI," (Mat 27:54) tiin" ANI" tih awmzia chu amah zawlnei ten an lo sawi Messia lokal turah YHVH fapa ngei a chu a ni tih an hre ta...
.
Tute ti dan emaw zui a, Mahse mahse la ti trang trang chi ni pawn kei chuan ka hre lo. Amah Yahshua thu Johana 8:24 "ANI" tih lai thu hrefiah tur chuan amah bawkin a a sawi Johana :828 thu a " MIHRING FAPA HI IN KHAI HNUAH, ANI CHU KA NI TIH IN HRIA ANG..... " a tih chu Matthaia 27:54 hmangin a lo in puanna thu dik chu kan hmu ta..." HR MI HI PATHIAN FAPA A NI NGEI MAI" tih hi pehel kual duah lo a kan pawm mai hi kan tih tur leh Bible in a min kawh hmu tum dik tak chu a ni...
.
Chutiang khatiang chuan a ni zawk ti a. Bible thu la si lo va mahni ngaihdan leh rindan lak vak hi setana duhzawng leh thlir nuam a tih zawng tak a ni tih i hre tlang teh ang
.
Mari'n ," LALPA, KRISTA, PATHIAN FAPA, KHAWVEL A LO KAL TURA CHU I NI TIH KA RING E," ti a,,, Juda ten an awiloh lai leh amah Yahshua ngeiin a in sawifiahna Johana 8:24 "ANI" tih lai thu hre fiah a hmu fiah tur chuan Mari ang a kan nun kan uluk kan ngaihven peih a va pawimawh em. .
A ni chuan tumah rengin an buaipui hma leh an awilo lai pawn fiah tak Yahshua chu a hre fiah a. Huai tak in," LALPA, KRISTA, PATHIAN FAPA, KHAWVELA LO KAL TURA CHU I NI TIH KA RING E," a tih ang hian RING VE A HRECHIANG THEI TURIN A THU BIBLE HI KAN SAWICHHUAH HMA.HIAN I HAN BIH NGUN TEH ANG U

PA PATHIAN LEH A FAPA HMING DIK TAK CHU..

Khawvel sakhaw hrang hrang hian kan biak Pathian koh nan hming bik an neih theuh a KRISHNA, HANUMAN, ALLAH, CHEMOSH, ASTEROTH etc Chutiang bawkin Kristian te pawn. Isaia 52:6 “Ka mite chuan ka hming an hria ang" a lo ti a,,, Pathian hming dik tak hriat chu a mite tih ngei ngei tur pakhat a ni Sam 22:22 ah chuan “Ka unaute hnènah i hming ka hril ang a, Inkhàwmho zîngahte chuan ka fak ang che.” A lo ti bawka Pathian hming dik tak sawi tur chuan i hriat hmasak a lo ngai ta.
.
Tun a kan hmanlai hi a dik tawklo a nih chuan ngahnge Bible translation committee hian a dik tak chu a ziah loh i ti a nih chuan Rev Zairema lehkhabu ziah "KAN BIBLE HI" tih phek 204 ah chuan ti hian kan hmu ”Bible ziaktute’n Pathian hming an ziak kher ang hian ziak ve zèl ila; Bible thu, a boruak ken nèn a phawrh zàwk fo dâwnin kan hria a, Committee chu kan lungrual hle; mahse, a la thar deuh avàngin mi thenkhat chuan an duh lo a,
“Kan pawm lo vang,” te an rawn ti a, kan hmang ta rih lo a ni,” tiin.
.
Isaia 52:6 "Ka mite chuan ka hming an hria ang" tih lai a, A hming dik tak hre duhlo kan la awmzel chu a ni a, nangin Pathian hming dik tak chu hriat i duh em???
Kan BIBLE
THU HAR HRILHFIAHNA tih zîngah ‘Jehova’ (p.1236) tih chu hetiangin hrilhfiahna siam a ni.
.
Jehova : Mihringin hming bil kan nei thliah ang hian hei hi Hebrai Pathian hming bil a ni. A awmzia chu, “Ka Ni,” tihna emaw, “Awma,” tihna emaw a ni. He hming hi lam zen zen tùr a nih loh avàngin a hming lam dàn dik tak an hre tawh lo, Yahweh tih tùr niin an ngai. Hawrawp pali YHWH hi an ziak dàn chu a ni a; a lam dàn erawh chu vowel an dah ang anga chhiar tùr a ni. Lalpa tihna vowel an dah chuan ‘LALPA’ tia chhiar tùr a ni a, Pathian tihna vowel an dah chuan ‘PATHIAN’ tia chhiar tur a ni.
A thuphungin han sawipui phawt ila, heta Jehova tih pawh hi a dik tawh lo tih hre hmasa phawt ila. Pathian hming a dik lova sawi te, inzirtîr te hi zàwlnei Jeremia chuan hetiangin a sawi . “Ngai teh u, lehkha ziaktute kawlawm dawthei chuan, dàwt-ah an chantîr zàwk a ni,” (Cf. Jeremia 8:8)
. “Zàwlnei dàwt sawi thìn, mahni thinlung inbum chawpa thu sawi thìnte thinlungah chuan hei hi eng chen nge a awm dâwn? Anni chuan an vêngte hnènah an mumang hrilhin ka mite ka hming theihnghilhtîr an tum a, an pate’n Baala avànga ka hming an theihnghilh ta ang khân,” (Jeremia 23:26,27).
.
Kan Mizo Bible buatsaih lama mawhphurtute pawhin kan Pathian hming leh a Fapa hmingte pawh chu a dik zàwka khungluh an duh laia “Kan pawm lo vang,” titute chu Pathian hming theihnghilhtîr tumtu zàwlnei Jeremia’n a lo sawi tawhte nèn rualkhat—kàwn khata liamho an ni tlâng thei àwm em? A nih leh Translation Committee-te chuan dik leh tha an tih anga an kalpui loh chuan—lehkhaziaktute kawlawm dawthei … an hmang zèl tihna a ni thei reng ang em?
.
A nih chuan Pathian hming dik tak chu eng nge ni ta??? Hebrai Bible ah hian Abrahama Pathian, Isaaka Pathian, Jakoba Pathian, Israel-te Pathian hming YHVH/ YHWH (Hebrew tetragrammation, Yod Hey Vav Hey) ( יהוה ) YHWH inkar a Vowel zeh tel zel a dahin YAHWEH tih hi Kan Pathian ( Pa) hming dik tak danglam ngailo a chu a ni.
.
Thenkhat chuan Pathian hming chu Jehova tiin kan sawi fova, Jehovah tih thumal hi Pope Leo X -na hun lai, “AD 1520 vèla Galatinusa bul tan,” a nih thu Emphasized Bible (1994) phèk 24-naah kan hmu thei a, a chiang tàwk e. Seventh Day Adventist Bible Commentary (Revised 1978) Vol. I, phèk 172-naah pawh he thu hi kan hmu—”Pathian hming bil chu Yahweh ” (… the personal name of God was Yahweh). The Jerusalem Bible te, New Jerusalem Bible tih te pawh hi Catholic Kohhran siam/tihchhuah an ni a. Yahweh tih chu LALPA (LORD) aia dah thleng biai a lo ni tawh a; hmasàwn zèl ila. Kan Mizo lamrìk (transliteration) Iauea emaw Iahua emaw dap a hun a; tùnah hian sàp hawrawp
Yahweh tiin kan ziak thìn a; kan A AW B-ah hian Y kan neih hauh loh hi—Hebrai chuan yodh ; Grik chuan iota .
Hebrai tawng leh Grik tawngah J hawrawp an nei lo ve ve! Tùnah chuan Israel-te’n an Pathian hming an ziak dàn leh hun hran hrana Bible chi hrang hranga an ziak dànte pawh kan lo târlang ta nual a — Yahvah ni lovin, Jehovah ni lovin —a dik chu YAHWEH a ni.
'Halleluia' kan tih chiam chiam thin pawh hi- ' Hallel-YAH' (YAH chu fak rawh u, chawimawi rawh u..tihna a ni e. Matthai 6:9
“Kan Pa vâna mi, i hming zahawm rawh se,” tih ang khan...
.
A FAPA HMING DIK TAK...
.
A hmasain Mizo tawnga Pathian Fapa hming—Chanchin Tha Luka ziak leh Johana ziak leh Tirhkohte Thiltih —hèng lehchhuah hmasak, kum AD 1889 laia Pathian Fapa hming an ziak dàn chu ‘Jisua’ tih a ni.
Luka 1:31 — “Ngai roh, i rai ang a, fapa i hring ang a, a hminga JISUA i sha ang,” tiin ziak a ni. Tùnlaiah India Hmàr-Chhak lama chèngte leh Myanmar leh Bangladesh rama chèngte puala Bible lehlinah chuan Fapa hming ziak dàn a hrang ta nual mai — chùngte chu i han târlang phawt teh ang —
Mizo — Isua
Mara — Zisu
Hmàr — Isu
Gangte — Isu
Vaiphei — Jesu
Bàwm — Jisu
Lai (Haka) — Jesuh
Chin — Jesuh
Kau Bru (Riang) — Jisu
Paite — Jesu
Khasi — Jisu
He thuziak chhiartute’n kan hriat tùr pawimawh tak leh kan duhsak èm èm chu Hebrai mite hming hian awmze bìk
(specific meaning) nei a ni a, a chunga tàrlan hming 11 laiah khian Mari (Hebrai – Miriam) hnèna vàntirhkohvin thu a rawn puan lai khân Hebrai hnama nula thianghlim bengah khân a eng ang ber khian nge Fapa hming a rawn phuah/puan ang le ? Pathian Fapa hming dik leh awmze thùk tak nei hi Bible Translator-te hian an duh dàn dànin an phuah chhàwng ve mai zàwk tih i ring ngam ta em?
.
Tùnah hian kan sawi tawh lamah khân han lèt leh rih ila. Pa Pathian hming chu sàp hawrawpin ‘YAHWEH’ tia kan sawi tawh kha! Thuthlung Hlui lama LALPA tiha ziak zawng zawng leh JEHOVA tia ziakte hian hming dik an chhilh tlat si.
Sàm 68:4 thuah hian Pa Pathian hming a lamtawia ziak; Mizo Bible-ah chuan ‘JAA’ tih kan hmu a, Mara Bible (1987-1988) chhuakah chuan a awm ve lo nghe nghe.
Heta JAA tih hi Hebrai-ah chuan YAH tih a ni, Sàp Bible-ah chuan J an neih hman tàk avàngin JAH an ti ta mai zu nia!
Pa Pathian hming – YAH-WEH ——
Fapa hming – YAH-SHUA emaw YE-SHUA
YAH emaw YE chu Pa hming bul a ni a;
SHUA tih awmzia hi Chhandamna tihna a ni a. Pathian Fapa hming chu Yahshua tih atang hian a awmzia chu Pathian chhandamna tih hming ropui tak a ni. Exodus 23:20 " AMA ZAI NGAI ZEL ULANGIN, A THUSAWI PAWM THIN ANG CHE U; A CHUNGAH HEL SUH U: IN BAWHCHHIATNATE CHU A NGAIDAM DUH DAWN SI LO VA; AMAHAH CHUAN KA HMING ( YAH ) A AWM A NIA," tih ang khan.
.
Chutiangin 'YAH' CHAWIMAWITU HMING DANGTE HI HAN EN LEH ILA.
Elija= ELIYYAHU= "YHWH chu ka Pathian a ni'
Isaia= YESHA YAHU= 'YHWH chhandamna'
Jeremia= YIRMEYAHU= 'YHWH chawimawi'
Ezekiela= YEHEZEGEL= 'YHWH-in a tichak'
Mika= MIKAYAHU= 'YHWH ang tu nge awm?'
Zephania= TSEPAYAH= 'YHWH chuan a thukru/ a hum'
Obadia= OBADYAH= 'YHWH chhiahhlawh'
Hagaia= HAGGIYYAH= 'YHWH kut'
Zakaria= ZEKARYAH= 'YHWH-in a hrereng'
Joela= YO'EL= YHWH chu Pathian a ni'
.
Khing hming atangte khian han en vang vang la, proper noun hi Mizo tawnga kan sawi hian a awmzia kan sawi bo thak tih chu in hmuthiam tel ngei ang.. Isaia te pawh khi Mizo hming chuan 'Lal chhandama' tih awm tak zawk a ni
..a dangte pawh khi han en vang vang la, YAH an chawimawina, a hming an putte zawng zawng chu a awmze bo thaka lehlin vek an ni tih i hrethiam mai ang
.
He ta tang hian ISAIA 9:6 Thua " A HMINGAH CHUAN MAKA, REMRUATTUA, PATHIAN CHAKA CHATUAN PA, REMNA LAL AN LA TI DAWN SI A," Tih thu pawh hi kan hmuh fiah ngei ka ring Exodus 23:20 a " AMAHAH CHUAN KA HMING ( YAH) A AWM A NIA," Ti a a lo sawi ang khan, amah Yahshua ngeiin " KA PA HMINGIN KA LO KAL A NIH HI," ( John 5:43) Tiin a lo sawi bawk.
.
“Ka unaute hnènah i hming ka hril ang a, Inkhàwmho zîngahte chuan ka fak ang che.” — Sàm 22:22 REF ,"TIN, AN HNENAH I HMING KA HRIATTIR A, KA HRIATTIR LEH FO VANG Johana 17:26.
.
HOSANNA LALPA HMINGA LO KAL CHU FAKIN AWM RAWHSE... MARKA 11:9

AMEN

ISAIA 9:6 BIH CHIANNA...

ISAIA 9:6 THU BIHCHHIANNA
.
LALHRIATRENGA ( LUNGRANG )
.
ISAIA 9:6 Thua " A HMINGAH CHUAN MAKA, REMRUATTUA, PATHIAN CHAKA CHATUAN PA, REMNA LAL AN LA TI DAWN SI A," 👈 Tih thu kan hmu a.... 👆👉 He thu avang hian mi thenkhatin CHATUAN PA 👈 Tihlai hi la vawngin Yahshua Ngei hi OT 👈 a YHWH 👈 kha a ni e,,, Isaia 9:6 thu a lo piang tur 👉 CHATUAN PA ( YHWH) kha Mari chhul keu in mihring a lo ni ( Piang) a, A hmingah Yahshua an sa ta reng a. Luka 1:30 ✅
Tlir liam puat chuan Thuawi taka Adik/ Aw Ti a pawm mai tur a ni hmel a, Bible zirtirna pawh a ni hmel hle bawk... 👏👏👏👏👏
.
Chutihrual erawh chuan Hebrai 7:28 ah chuan Yahshua  chu  👉"FAPA, CHATUANA ATAN TIHFAMKIM TAWHA" 👈 tiin a lo sawi leh bawksi 😥. Chumai ni lovin Kha👉  Yahshua 👈 Isaia 9:6 thuah "CHATUAN PA" 👈 Ti a a lo sawi a ngei kha 2korin 4:14 ah chuan " LALPA ISUA KAITHOTU CHUAN keini pawh Isua hnenah min kaitho ve dawn a, nangmahni nen min dintir dawn tih kan hre si a" 👈 Tiin kan hmu lehlawi bawksi Chuti a nih chuan CHATUAN PA kai tho tu ah chu OT YHWH kha Yahshua a ni si chuan YHWH thi chu tu chuan nge lo kaitho ta ang.😔😔😔
.
Kristianho inzirtirna leh kalphung, kan rin Bible hmang ngei pawh a, engkim ti thei, tuma tluk lo YHWH chu Yahshua sawi dan enlawk ila. " TIN, LEI CHUNGAH HIAN TU MAH KA PA Ti suh u; in pa chu pakhat chauh a ni. VANA MI KHI,"👆👈 a ti a,  He thu kan hmuh tak ang hian CHATUAN PA ( YHWH) nisi a hian engvang a PA 👈 Ka ni ti si lova, inpa chu PAKHAT 👈👉 chauh 👆👉VANA MI KHI Ti 👈 nge ni ang??? A PATHIANNA ( A THLARAU) 👈 kan ti dawn a nih chuan Matthaia 18:10 ah ti hian kan hmu leh ang lawi a, " HENG MI TETE ZINGA PAKHAT PAWH HI HMUSIT LO TURIN FIMKHUR RAWH U; AN VANTIRHKOHTEN VANAH KA PA VANA MI HMEL CHU AN HMU FO THIN TIH, KA HRILH CHE U HI "👈 tiin fiah fel fai tak siin amah Yahshua ngeiin a sawi leh bawk nen VANA VANTIRHKOH TE HMUH YHWH 👈 chu tu nge ni ta ang ??? A HMEL👈 an hmu ngei si a, chutih rualin leiah Yahshua a awm leh bawk nen 😁😁😁.  A PATHIANNA 👈 Ti dawnin Leiah khan Yahshua khan THLARAU 👈 a neilo tihna emmi??? Luka 23:46 ah " KA PA , I KUTAH KA THLARAU KA KAWLTIR E A lo ti chat bawk nen. Yahshua PATHIANNA ( THLARAU) 👈Kawltu  👉VANA VANTIRHKOHTE HMUH THIN 👈chu tu nge ni ta ang.???
Isaia 9:6 thu khian chiang fek fawkin "CHATUAN PA" Everlating Father👈 A lo ti bawk nen. A va buai ta teh nuai ve...
A nih chuan khi thu khi hrefiah tur chuan kan chhui zau deuh a ngai a ni.
.
Isaia ziak bawk han rawn ta ila Isaia 52:6 “Ka mite chuan ka hming an hria ang" a lo ti a" a lo ti a, 9;6 ah A HMINGAH CHATUAN PA👈 a lo ti bawk a, A hming hriattur thu a lo sawi bawk nen YHWH chu Yahshua hi a va ni hmel ta em??? Mahse Sam 22:22 ah chuan “Ka unaute hnènah i hming ka hril ang a, Inkhàwmho zîngahte chuan ka fak ang che," 👈 a lo ti a Yahshua chuan ,"TIN, AN HNENAH I HMING KA HRIATTIR A, KA HRIATTIR LEH FO VANG Johana 17:26 👈 A lo ti leh bawk si nen 👉 CHATUAN PA 👈 Yahshua'n tu a PA 👈 hming chu nge a hriattira??? Tu chu nge a nih???
Post hmasa lamah Sàm 68:4 thuah Pa Pathian hming a lamtawia ziak; Mizo Bible-ah chuan ‘JAA’ tih kan hmu a, Mara Bible (1987-1988) chhuakah chuan a awm ve lo nghe nghe.
Heta JAA 👈 tih hi Hebrai-ah chuan YAH 👈 tih a ni, Sàp Bible-ah chuan J an neih hman tàk avàngin JAH an ti ta mai.
Pa Pathian hming – YAH-WEH ——
Fapa hming – YAH-SHUA emaw YE-SHUA
YAH emaw YE 👈 chu Pa hming bul a ni a;
SHUA 👈 tih awmzia hi Chhandamna tihna a ni a. Pathian Fapa hming chu Yahshua tih atang hian a awmzia chu Pathian chhandamna tih hming ropui tak a ni. Tih thu kan sawi tawh ang khan.
.
Exodus 23:20 " AMA ZAI NGAI ZEL ULANGIN, A THUSAWI PAWM THIN ANG CHE U; A CHUNGAH HEL SUH U: IN BAWHCHHIATNATE CHU A NGAIDAM DUH DAWN SI LO VA; AMAHAH CHUAN KA HMING ( YAH ) A AWM A NIA,"👈 tih ang khan.
.
Ti khian Isaia 9:6 thu a A HMINGAH CHATUAN PA  👈 Tih a nih chhan chu kan hmu thiam deuh ruai chu kan ring tawh. Yah+shua khan PA 👉 YAHWEH hming bul chu chawiin Yahshua tih a ni a, ti chuan Yahahua'n a pa hming bul YAH 👈 Chu kengin he khawvelah hian a thehdarh ta ti i hre thiam em??? YAH 👈hming bul lo keng a CHATUAN PA, REMRUATTUA 👈 Tih a lo ni...
Amah ngeiin 👉  " KA PA ( YAH ) HMINGIN KA LO KAL A NIH HI," ( John 5:43) 👈 Tiin a lo sawi bawk a, Chu pa hming chu 👉 ,"TIN, AN HNENAH I HMING KA HRIATTIR A, KA HRIATTIR LEH FO VANG Johana 17:26 a lo la ti hram bawk a. Matthai 6:9 ah “Kan Pa vâna mi, i hming zahawm rawh se,” Tiin Yahshau'n Lal tawngtaina ah pawh min lo la hrilh hram a ni...Yahsua chuan Johana 12:28 ah chuan " KA PA, I HMING CHAWIMAWI RAWH," A TI A. CHUTICHUAN 👈👉 VAN ATANGIN AW A LO CHHUAK A, " KA CHAWIMAWI TAWH , KA CHAWIMAWI LEH BAWK ANG" 👈 Tiin Ref MATTHAIA 18:10 " AN VANTIRHKOHTEN VANA KA PA VANA MI HMEL CHU AN HMU FO THIN"
.
Ti khian Isaia 9:6 a Yahshua'n CHATUAN PA Tih a putna chhan chu i man thiam em???

 HOSANNA LALPA HMINGA LO KAL CHU FAKIN AWM RAWHSE... MARKA 11:9
AMEN LO TI MAI HI KA TAN CHUAN A TAWK VIAU E....
.
NOTE
Ti khian Hming pawimawhzia leh hming
Hriatfiahloh a thil thleng thei chu i chiang em??? Isua hmingin Ramhuai an hnawt chhuak emaw Damlo an ti dam emaw Mithi an kai tho emaw Pawh nise Isua Tih aiin Yahshua ti a lam hi a dik a, a fuh ber bawk.
.

'Halleluia' kan tih chiam chiam thin pawh hi- ' Hallel-YAH' (YAH chu fak rawh u, chawimawi rawh u..tihna a ni e.
HAL 👈 Tih hian PATHIAN a sawina leh a lam telna ka ka hmu thaklo...